مردودی در معاینه فنی و هزینه معاینه فنی مجدد 1402

در ماه آبان سال 1402، شادی مالکی، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای شهر تهران، اعلام کرد که از ابتدای سال تا پایان ماه مهر، 767 هزار خودرو به مراکز معاینه فنی تهران مراجعه کرده‌اند. در این میان، مشکلات مربوط به آلایندگی برای 93 هزار دستگاه، همراستایی برای 55 هزار دستگاه، کمک فنر برای 27 هزار دستگاه، تست ترمز برای 72 هزار دستگاه و وضعیت ظاهری برای 111 هزار خودرو شناسایی و رفع شده‌اند تا بتوانند معاینه فنی لازم را با موفقیت انجام دهند.

در کل، 29 درصد از خودروها به دلیل نقص فنی قادر به گذر از معاینه فنی در دفعه اول نشدند و برخی از این خودروها حتی دارای چند نقص بودند. از ابتدای سال تا پایان مهر، تقریباً 730 هزار گواهی معاینه فنی صادر شده است، که حدود 120 هزار گواهی به عنوان معاینه فنی برتر تایید شده‌اند. به طور کلی، حدود 16 درصد از خودروهای مهمانی به مراکز معاینه فنی تهران دارای نتایج برتر معاینه هستند.

در مهر ماه سال 1402، سرهنگ سید ابوالفضل موسوی‌پور، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ، اعلام کرد که پلاک‌های «اعزام به تعمیرگاه» دیگر در تهران استفاده نمی‌شوند. او گزارش داد که از حدود دو هفته پیش، طرح جدیدی را اجرا کرده‌اند و از سامانه سیمفا بر روی دست‌افزارهای ماموران پلیس راهنمایی و رانندگی استفاده می‌شود. این اقدام باعث فعال شدن دسترسی ماموران پلیس راهور به اطلاعات سامانه شده است.

به توضیحات وی، این طرح برای اولین بار در تهران اجرا شده است. افسران از طریق سیستم سیمفا و دستگاه‌های سپهر پلیس راهور به این سامانه دسترسی پیدا می‌کنند. در این طرح جدید، اگر یک مامور پلیس راهور خودرویی را بدون معاینه فنی مشاهده کند، به جای صدور پلاک اعزام به تعمیرگاه، می‌تواند از سامانه استفاده کند تا معاینه فنی خودرو را ابطال کند. این بدان معناست که راننده باید خودرو را معاینه فنی کرده یا همانند، در غیر این صورت نباید از آن استفاده کند و در غیر این‌صورت جریمه خواهد شد. این طرح در پلیس راهور تهران آغاز شده است و امیدواریم که در شهرهای دیگر کشور نیز به اجرا درآید.

ایشان همچنین به این نکته اشاره کردند که عواملی نظیر آلودگی و دودزایی خودرو، شکستگی در شیشه جلو، عدم وجود عاج در لاستیک و سایر عوامل مشابه می‌توانند باعث ابطال معاینه فنی خودرو شوند.

در اکتبر 2023، شادی مالکی، مدیرعامل شرکت ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، اعلام کرد که در سال گذشته، از میان 300 هزار خودروی پذیرش شده در مراکز، حدود 300 هزار دستگاه دچار نقص بودند که منجر به آلودگی هوا می‌شد. در همین حال، امسال از حدود 900 هزار خودروی پذیرش شده، 70 درصد آنها در مراجعه اول گواهی معاینه فنی را دریافت کرده‌اند. بیش از 10 درصد از خودروهای مردود، دچار نقص در سیستم ترمز بودند. این افت وارد شده نه تنها به بهبود کیفیت خودروها کمک می‌کند بلکه در کاهش تعداد تصادفات نیز تأثیرگذار است.

نقش معاینه فنی در حفظ سلامت شهروندان بسیار اهمیت دارد. هرچند، عواملی مانند آموزش و ارتقای انگیزه، استفاده از حمل و نقل عمومی، کاهش ترددهای غیرضروری، بهبود کیفیت سوخت و ... نیز در کاهش آلایش هوا و حفظ سلامت شهروندان نقش بسیار مهمی دارند.

بر اساس گفته‌های خانم مالکی، تقریبا نیمی از خودروهای مشمول معاینه فنی در کشور گواهی اقدام نمی‌کنند. خودروهایی که مشمول معاینه فنی نیستند، در برخی موارد با مشکلات فنی روبه‌رو می‌شوند که بیشتر در میزان خرابی‌ها مشاهده می‌شود. عدم توجه به مسایل حداکثر آلایندگی و تردد خودروهای پر پیمایش در شهرها نیز از دیگر موارد بحرانی است. به عنوان مثال، تنها 11 خط معاینه فنی موتورسیکلت در تهران فعال هستند و تعداد کمی از موتورسیکلت‌ها به این مراکز مراجعه کرده‌اند. این مسائل نیازمند بررسی دقیق‌تر و اقدامات فوری‌تری هستند.

در سال 1402، شادی مالکی، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، اعلام کرد که از تعداد کلی 7982 خودروی سنگینی که در سال گذشته به مراکز معاینه فنی مراجعه کردند، 33 درصد از آنها به دلیل مشکلات در آزمون ترمز ناکام ماندند. همچنین، از تعداد 373 موتورسیکلتی که معاینه فنی کرده‌اند، 60 درصد به دلیل آلایندگی و 20 درصد به دلیل عدم قبولی در آزمون ترمز امتیاز منفی گرفتند. همچنین، برخی از این موتورسیکلت‌ها دارای چندین نقص فنی بوده‌اند.

وی تحت تأثیر قرار گرفت که از از بین 3.5 میلیون موتورسیکلت تنها کمتر از 500 دستگاه به مراکز معاینه فنی در شهر تهران مراجعه کرده‌اند. بقیه موتورسیکلت‌ها بدون اخذ معاینه فنی و بدون هیچ محدودیت یا کنترلی در سطح شهر حرکت می‌کنند. به نظر می‌رسد لازم است تدابیری برای اجبار موتورسیکلت‌ها به مراکز معاینه فنی و درگاه‌های کنترلی توسط مراجع ذیربط اتخاذ شود. از بین 320 هزار وانت بار با پلاک تهران، در سال گذشته تنها 25 هزار وحدت به مراکز معاینه فنی در تهران مراجعه کردند و کمتر از 40 درصد از این وانت بارها موفق به اخذ معاینه فنی در مراجعه اول شدند.

به تحقیقات انجام شده توسط خانم مالکی، بیشترین علت مردودی وانت‌های بار مربوط به آزمون آلایندگی بوده و تقریباً 36 درصد از این خودروها در آزمون آلایندگی شکست خورده‌اند. همچنین، 34 درصد از آنها دارای نقص در سیستم ترمز بوده اند که این موضوع نشان‌دهنده شرایط ناامنی این خودروها است. ارزیابی نتایج آزمون خودروهای وانت بار در سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که این خودروها از نظر فنی و ایمنی وضعیت مناسبی ندارند و بیش از 60 درصد از آنها در آزمون‌های معاینه فنی مردود شده و به رفع نقصات نیاز دارند.

در خرداد ماه سال 1402، عبداله متولی، مدیر امور اجرایی معاینه فنی خودروهای کشور، اعلام کرد که طی یک سال گذشته، 12 میلیون و 459 هزار و 777 خودرو به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده‌اند که نسبت به سال قبل، یعنی سال 1400، تعداد این مراجعات 11 درصد افزایش داشته است.

با اشاره به افزایش تقاضای شهروندان برای معاینه فنی در سال گذشته، او توضیح داد که 21 درصد از خودروهای مورد بررسی در مراکز معاینه فنی، به دلایل مختلف نتوانستند صحت معاینه خودرو را دریافت کنند. از این خودروها، 52 درصد به دلیل ناموفقیت در آزمون آلایندگی و 48 درصد به دلیل نقص‌های ایمنی خودرو از معاینه فنی مردود شدند.

با بررسی اطلاعات، مشخص شد که بیشترین تعداد مراجعه به مراکز معاینه فنی خودروهای سبک در استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان صورت گرفته است، در حالی که مراجعه کمترین در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر و ایلام رخ داده است.

به گفته مدیرعامل اتحادیه سازمان‌های حمل و نقل همگانی کشور، تعداد کل مراکز معاینه فنی خودروهای سبک در سراسر کشور تا پایان سال 1401 به 679 مرکز افزایش یافته است، که این افزایش شامل 16 مرکز جدید و 26 خط معاینه فنی است. افزایش تعداد این مراکز معاینه فنی به طور مستقیم به افزایش تعداد مراجعان و خودروهایی که از خدمات این مراکز استفاده می‌کنند، منجر شده و بنا به این افزایش، تعداد خودروهای ایمن و کم‌آلاینده در کشور نیز افزایش یافته است. در صورت پیاده‌سازی کامل قانون هوای پاک و آیین‌نامه‌های اجرایی مربوطه، تعداد مراجعات به این مراکز معاینه فنی قابل افزایش بیشتری خواهد بود.

در طول سال جاری از ابتدای سال تا 17 اردیبهشت 1402، حدود 285 هزار خودرو به مراکز معاینه فنی تهران مراجعه کرده‌اند، که نسبت به سال قبل، تعداد آن‌ها 5 درصد افزایش یافته است. این اطلاعات را شادی مالکی، مدیرعامل ستاد معاینه فنی تهران، اعلام کرده است.

از مجموع 227 هزار خودرویی که مورد بررسی قرار گرفتند، 25 هزار دستگاه دارای نقص آلایندگی بودند. همچنین، در 13 هزار خودرو نقص هم‌راستایی، در 7 هزار خودرو نقص کمک فنر، در 18 هزار خودرو نقص تست ترمز و در 29 هزار خودرو نقص در وضعیت ظاهری گزارش شده است. این آمار نشان می‌دهد که نواقص مرتبط با ایمنی و عیب‌های فنی بیشترین تعداد مردودی را در بازدیدهای فنی خودروها تشکیل داده‌اند.

از ابتدای سال تا کنون، تعداد 217,000 گواهی معاینه فنی صادر شده است. از این تعداد، 42,000 درخواست برای گواهی معاینه فنی برتر ثبت شده است.

وی اعلام کرد که 11 درصد از خودروهای معاینه شده در مراکز تست آلودگی خودرو مردود شدند. این نشان می‌دهد که از سه و نیم میلیون خودروی مورد معاینه، حدود 385 هزار دستگاه وضعیت آلایندگی نامطلوب داشته‌اند. همچنین، درصد مردودی‌ها در تست ترمز نیز حدود 8 درصد است.

در فروردین 1402، آقای عبدالله متولی، مدیر امور اجرایی معاینه فنی خودروهای کشور، اعلام کرد که از تاریخ 25 اسفندماه 1401 تا 5 فروردین‌ماه 1402، بیش از 415 هزار خودرو به مراکز معاینه فنی سراسر کشور مراجعه کرده‌اند. از این تعداد، حدود 77 هزار خودرو موفق به دریافت معاینه فنی نشدند که به عبارت دیگر، حدود 20 درصد از خودروهای مراجعه کننده، در آزمون‌های فنی مردود شده‌اند. دلایل اصلی مردودی این خودروها عبارتند از "نقص در سیستم ایمنی" و "آلایندگی گازهای خروجی".

از میان 77 هزار خودروی که در معاینه فنی ناکام بودند، تقریباً 66 هزار خودرو تعمیرات لازم را انجام دادند و پس از مراجعه مجدد به مراکز فنی، گواهی معاینه فنی را دریافت کردند.

مطابق قرارداد جدید هیأت وزیران در اسفند ماه سال 1401، نرخ جدید معاینه فنی برای سال 1402 اعلام شده است. بنا بر این، هزینه معاینه فنی دوباره (تا حداکثر 15 روز پس از مراجعه اول)، طبق جدول زیر می‌باشد:

نرخ‌های فوق بر اساس تصمیم هیئت وزیران در ماه بهمن سال 1401 تعیین شده است.

در آذر 1401، پیمان آرامون، مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای آذربایجان غربی، اظهار کرد که اقدام به بررسی دائمی وضعیت فنی خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین در این استان کرده‌اند. او اعلام کرد که از بین 5 هزار و 837 خودروی معاینه شده، 39 درصد آن‌ها دارای سن بالای 20 سال بودند.

بر اساس گزارش فردی، در سال جاری بیش از 51,500 مورد معاینه فنی برای خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین در استان آذربایجان غربی انجام شده است. تقریبا 89 درصد این معاینات قبول شده‌اند، که حدود 45,000 مورد را تشکیل می‌دهد. انواع آزمایشات انجام شده شامل بررسی میزان آلایندگی، صدا، سرعت، ترمز، نورها، باک غیر استاندارد و آج‌لاستیک بوده است. دلایل اصلی رد شدن معاینه‌ها شامل تست ترمز، امور ظاهری و آلودگی می‌باشد.

آقای آرامون اعلام کرده است که هفت مرکز معاینه فنی در سراسر استان برای خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین فعال هستند. این مراکز شامل دو مرکز در ارومیه و پنج مرکز در سلماس، مهاباد، خوی، میاندوآب و بوکان می‌باشند. بیشترین تعداد وسایل نقلیه سنگین و نیمه‌سنگین برای معاینه فنی در شهرستان‌های خوی، ارومیه و مهاباد ثبت شده است.

در بهمن ماه سال 1400، عبدالله متولی، مدیریت امور اجرایی معاینه فنی خودروهای کشور، تاکید کرد که کاتالیست‌ در عملکرد خودروها تاثیر مهمی دارد، زیرا 90 درصد از گازهای سمی را بی‌اثر می‌کند و کارایی کاتالیست‌های داخلی، تا مسافت 80 هزار کیلومتر موثر است. اما پس از این مسافت، آلایندگی خودروها تا 5 درصد افزایش می‌یابد. از کل مردودی‌های معاینه فنی، 52 درصد به دلیل آلایندگی خودروها است، اما متأسفانه تنها 90 درصد از این نقص‌ها پس از معاینه تعمیر می‌شوند.

با افزایش تولید کاتالیست با کیفیت در داخل کشور، امیدوارم قیمت آن کاهش یابد و ارگان‌ها نظارت کنند بر تعمیرگاه‌های متخلفی که به فریب مراکز معاینه فنی اقدام به نصب و اجاره کاتالیست می‌کنند.

او افزود که با استفاده از اکیپ‌های فنی متنقل و دستگاه‌های آنالیز، گاز‌های خروجی خودروها در هنگام رانندگی، اندازه‌گیری می‌شوند. به همین دلیل، خودروهایی که تجهیزات کاتالیست یا قطعات اصلاحی نصب کرده‌اند، بر اساس قوانین به معاقبه می‌پردازد و پرونده آن‌ها به مراجع قضایی ارسال می‌شود. توجه داشته باشید که استفاده غیرمجاز از تجهیزات کاتالیست قابل شناسایی توسط مراکز فنی نمی‌باشد.

در آبان ماه سال 1400، آقای مقدم، مدیرعامل ستاد معاینه فنی تهران، به تحذیر افرادی که برای معاینه فنی خودرو خود دچار مشکل شده‌اند اظهار کرد که آنها مجبور به مراجعه به تعمیرگاه‌های اطراف مراکز فنی نیستند. وی افزود که تعمیرگاه‌های اطراف مراکز معاینه فنی هیچ ارتباطی با مراکز فنی ندارند و نرخ و نوع تعمیرات در آنها تحت نظارت ستاد معاینه فنی قرار دارد.

به نظر آقای مقدم، برخی رانندگان به دلیل نداشتن آگاهی کافی، ممکن است دچار فریب تعمیرکاران ناسالم شوند و هزینه‌های بالایی را برای تعمیر خودروهایشان پرداخت کنند. این افراد باید به این نکته توجه کنند که معیار موفقیت در آزمون‌های فنی، پاس‌شدن در این آزمون‌هاست و نباید به حرف‌های دروغین تعمیرکاران قلابی اعتماد کنند. بنابراین، آقای مقدم تاکید دارد که رانندگان برای رفع عیب و نقص خودروهایشان به تعمیرگاه‌های مورداعتماد خود مراجعه کنند.

در مراکز معاینه فنی، وسایل نقلیه به دو صورت، یعنی "فنی" و "چشمی"، بازرسی می‌شوند. در بازرسی فنی، وسیله نقلیه شما باید تمامی تست‌های مربوطه را پشت سر بگذارد، در غیر اینصورت نتواند معاینه فنی را پاس کند و رد شود.

1. آلایندگی خروجی اگزوز
2. کاتالیست اگزوز
3. عملکرد نور چراغ‌های جلو
4. هم‌راستایی چرخ‌ها
5. کمک فنرها
6. عملکرد ترمز
7. بررسی جلوبندی
8. تنظیم موتور
9. مصرف سوخت

آزمون چشمی در معاینه فنی چیست؟

در اضافه به آزمون فنی، تکنسین‌های حاضر در مراکز معاینه فنی، ویژگی‌های ظاهری خودروها را نیز بررسی می‌کنند که به این فرآیند، «کنترل عیوب ظاهری» یا «بازرسی چشمی» می‌گویند. این بازرسی شامل مواردی مانند:

1. تمیز کردن برف 2. پاک کردن شیشه‌ها 3. بررسی وضعیت شیشه‌ها 4. بررسی کمربند ایمنی 5. بررسی وضعیت بوق 6. بررسی دفرمگی بدنه 7. بررسی پوسیدگی بدنه 8. بررسی متعلقات اضافی بدنه 9. بررسی وضعیت لاستیک‌ها 10. بررسی وضعیت بلوری چراغ‌های جلو 11. بررسی وضعیت چراغ‌های نور بالا و نور پایین 12. بررسی چراغ راهنما 13. بررسی چراغ‌های عقب (ترمز/دنده عقب/خطر/چراغ پلاک) 14. بررسی طلق چراغ‌های عقب 15. بررسی صدای اگزوز 16. بررسی دود خروجی اگزوز

آزمون صوتی در معاینه فنی چیست؟

دستورالعمل برگزاری آزمون صوتی وسایل نقلیه جهت کاهش آلودگی صوتی و افزایش استانداردهای معاینه فنی، به همکاری دانشگاه تهران و شهرداری تهران تدوین و در جلسه شورای شهر تهران تصویب شده است. از آبان ماه 1399، انجام این آزمون در تمامی مراکز معاینه فنی تهران قابل اجرا است.

به گفتهٔ آقای مقدم، مدیرعامل ستاد معاینه فنی تهران، تست شدت صدا برای تمام خودروها الزامی نیست و تنها برای خودروهایی انجام می‌شود که صدای نامناسبی از سیستم موتور، بوق یا سیستم اگزوز آنها شنیده شود. در این حالت، این خودروها موظف به پاسخ دادن به آزمون صوتی هستند.

خودروهایی که موتور آن‌ها دستکاری شده یا سیستم اگزوز آن‌ها تقویت یا شکسته است، در آزمون معاینه فنی ممکن است مشکل داشته باشند. بنابراین پیشنهاد می‌شود قبل از مراجعه به مراکز معاینه فنی تهران، از استاندارد بودن سیستم اگزوز خودروی خود اطمینان حاصل کنید.

بر اساس آخرین آمارهای آنلاین، بیشترین علل اخراجی در معاینه فنی خودرو عبارتند از:

• نقص در آزمون آلایندگی
• نقص در ظاهر خودرو
• نقص در آزمون ترمز
• نقص در آزمون همراستایی چرخ
• نقص در آزمون کمک فنر

معاینه فنی خودرو: اگر خودروتان در معاینه فنی ناقص شناخته شد، شما 15 روز فرصت دارید تا مشکل را رفع کرده و سپس مراجعه مجدد به مرکز معاینه نمایید.

در صفحه زیر می‌توانید اطلاعات مربوط به آخرین اخبار معاینه فنی خودرو، هزینه‌های معاینه، قوانین معاینه فنی برای موتورسیکلت، مبلغ جریمه معاینه فنی، روش‌های استعلام معاینه فنی، جریمه عدم انجام معاینه فنی، و آدرس مراکز فنی را مطالعه کنید.