مشخصات موتور 3 سیلندر 3F ایران خودرو (پیشرانه سه استوانه)

بهمن 1402: سیزدهمین همایش بین‌المللی موتورهای درون‌سوز و نفت به همراه دهمین نمایشگاه موتور تهران، با همکاری استادان و کارشناسان حوزه قوای محرکه برگزار شد. در این همایش، آخرین پیشرفت‌های علمی، پژوهشی و فنی در زمینه موتور و خودرو ارائه شدند. چشم‌انداز این همایش، بررسی راهبردهای آینده استفاده از موتور احتراقی در خودروسازی و توسعه کاربردهای غیرخودروی موتورهای احتراقی بود. همچنین، در این همایش نخستین موتور ملی سه استوانه تزریق مستقیم ایران خودرو معرفی شد.

محورهای اصلی این همایش شامل تحقیق و توسعه، سازندگان رده یکم، چرخه‌های رانندگی، موتور و خودروی برقی، موتور و پیل سوختی هیدروژنی، مهندسی احتراق و آلایندگی، دینامیک سیالات و ترمودینامیک موتورهای درون‌سوز، خنک کاری و انتقال حرارت، روش‌های طراحی و ساخت در قوای محرکه، صحت‌گذاری و قابلیت اطمینان، مدیریت هوشمند الکترونیک و نگاشت برنامه‌ها می‌باشد.

پیشنهاد مدل جدید موتور سه استوانه با تزریق مستقیم توسط ایران خودرو، می‌تواند نقش مهمی در کاهش مصرف سوخت، کاهش آلودگی هوا و افزایش رضایت مشتریان داشته باشد. این تکنولوژی امکان افزایش کارایی مصرف سوخت و کاهش میزان انتشار آلاینده‌ها را فراهم می‌کند. از طریق بهره‌گیری از این موتور، میزان مصرف سوخت خودروهای ایران خودرو به زیر شش لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر کاهش یافته و می‌توانند استانداردهای یورو ۶ را در زمینه آلاینده‌ها برآورده کنند.

در پایان این همایش، برترین های حوزه های پایان نامه، کتاب، ثبت اختراع و طرح پژوهشی در جشنواره علمی و فنی تقدیر می‌شوند. شرکت‌ها و صاحبان صنعت موتور و خودرو داخلی و خارجی با حضور گسترده‌ای در نمایشگاه‌های موتور این همایش، آخرین تکنولوژی‌ها و دستاوردهای خود را به نمایش می‌گذارند.

وزیر صمت، معاون برنامه ریزی وزیر نفت، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده مجلس شورای اسلامی، به همراه مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، مدیرعامل خودروسازی سایپا، مدیرعامل شرکت ساپکو، مدیرعامل شرکت ایپکو و چندین معاون و مدیر ارشد شرکت های گروه و مجموعه های صنعتی کشور، در روز اول این همایش دو روزه شرکت کردند.

در ماه تیر سال 1402، مهدی رجبعلی، مدیرعامل شرکت ایپکو، اظهار کرد که شرکتش برنامه های محصول محور خود را برای امسال معرفی کرده است. او اعلام کرد که موتور تزریق مستقیم ایران خودرو اولین موتور این نوع در کشور است و هیچ خودروساز داخلی قبلاً موتوری با این فناوری را در ایران تولید نکرده است. توسعه این موتور نشان از پیشرفت در صنعت قدرت محرکه کشور می‌دهد. او همچنین اعلام کرد که توسعه موتور دورگه نیز در حال پیشرفت است و ایران‌خودرو تاییدیه اولیه برای این طرح را دریافت کرده است. در حال حاضر، مرحله اولیه طراحی محصول در دست اجرا قرار دارد.

با اشاره به کاهش مصرف سوخت حدود 40 درصدی توسط قوای محرکه هیبرید، این موتور می‌تواند رانندگی بهتری نسبت به خودروهای فعلی ایران خودرو داشته باشد و همچنین می‌تواند استاندارد آلایندگی یورو ۶ را پاس کند. این محصول در حال توسعه بر روی پلتفرم خودروی تارا است و بر اساس زمانبندی درخواستی ایران خودرو، تا انتهای سال آینده وارد مرحله تولید انبوه خواهد شد.

وی درباره توسعه محصول XU7 به عنوان موتور XUP، اشاره کرد که این محصول با هدف کاهش مصرف سوخت و بهبود کیفیت هوای داغتر و عملکرد رانندگی، در دو نسخه بنزینی و گازسوز توسعه یافته است و در حال حاضر نسخه بنزینی بر روی اتومبیل پارس و نسخه گازسوز آن در وانت آریسان 2 عرضه شده است. موتور بهبود یافته از نظر کاهش مصرف سوخت و کاهش آلایندگی بسیار موثر بوده است، زیرا نسبت به موتور استاندارد حدود 1.5 لیتر سوخت صرفه‌جویی می‌کند و دارای استاندارد آلایندگی یورو ۵ است. بهبود گشتاور در دورهای پایین نیز باعث افزایش حس رانندگی راحت‌تری نسبت به موتور‌های قبلی این مدل می‌کند.

در حال حاضر، آقای رجبعلی اعلام کرده‌اند که اولین محصول از این خانواده موتور در مرحله اصلی طراحی قرار دارد و آزمون‌های عملکردی و دوامی بر روی موتورهای نمونه انجام شده و سطح تاییدیه طراحی تایید شده است.

بعد از گذشت یک بازه زمانی، موتورهای دیگر این خانواده نیز به تولید خواهند رسید. این موتورها، با انواع مختلف جعبه دنده، بر روی سه پلتفرم اصلی ایران خودرو نصب خواهند شد. ما در حال انتظار دسترسی قطعات تولیدی از تولید کنندگان مختلف هستیم. پس از تایید طراحی توسط سازندگان، مراحل توسعه بعدی آغاز خواهد شد و امیدواریم که این موتور در اوایل خردادماه سال آینده به بازار عرضه شود. این خانواده موتور شامل موتورهای مختلفی از جمله موتور تنفس طبیعی 1300 سی سی، موتور توربو تزریق درگاهی 1300 سی سی، موتور توربو تزریق مستقیم 1300 سی سی و موتور دوگانه سوز 1300 سی سی است. این موتورها با تنوع فناوری و سیستم سوخت‌رسانی مختلف، محدوده توانی بین 120 تا 240 نیوتن متر را پوشش می‌دهند. این خانواده موتور دارای موتورهای کوچک و قدرتمند است که توانایی رقابت با دیگر موتورها را دارند. استفاده از فناوری‌های روز دنیا، منجر به کاهش مصرف سوخت و بهبود عملکرد پلتفرم ایران خودرو می‌شود. در ابتدای سال 1404، تمامی اعضاء این خانواده موتور به مرحله تولید انبوه خواهند رسید. همچنین، مذاکراتی برای عرضه این محصولات به شرکت‌های خودروساز دیگر نیز در دست انجام است.

مهدی رجبعلی، مدیر عامل شرکت دانش‌بنیان تحقیق، طراحی و تولید موتور ایران‌خودرو (ایپکو)، اعلام کرده است که فرآیند توسعه خانواده موتورهای سه سیلندر در حال پیشرفت است. او امیدوار است تا نیمه اول سال جاری، قطعات مورد نیاز برای این موتورها تهیه شده و تولید آن‌ها آغاز شود. همچنین تصور می‌شود که تا پایان سال اولین موتور از این خانواده به بازار عرضه شود.

با توجه به اظهارات مدیرعامل شرکت ایپکو، اهداف اصلی شرکت شامل پیشرفت در طراحی و توسعه قوای محرکه پایدار، توجه به کاهش مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌های پیشرانه خودروها است.

در ماه اردیبهشت سال 1401، شرکت ایران خودرو در نهمین نمایشگاه موتور ایران، نسخه قوی‌ترین موتور سه استوانه ایرانی را رونمایی کرد. این موتور با سامانه پاشش مستقیم (GDI) و قدرت تقریبی 148 اسب‌بخار، با کد 3F3H شناخته می‌شود. طبق برنامه زمان‌بندی شرکت ایران خودرو، از نیمه اول سال 1403، این موتور توربوشارژ، به تدریج جایگزین تمامی موتورهای قدیمی خواهد شد.

ایران خودرو در نمایشگاه نخستین بار اعلام کرد که در سال 1402 میلادی، مدل تارا را با موتور سه سیلندر تنفس طبیعی 3F3L به بازار عرضه خواهد کرد. این موتور با استاندارد آلایندگی یورو6، قدرت حدود 120 اسب بخار و 185 نیوتن متر را به وسیله‌ی گیربکس MT6 به چرخ‌ها انتقال می‌دهد. بر اساس شبیه‌سازی‌های انجام شده، موتور 3F3L عملکرد فنی مشابه موتور +EF7 فعلی تارا را حفظ می‌کند، اما مصرف سوخت آن را به میزان 5.7 لیتر کاهش می‌دهد. این موتور سه سیلندر 3F3L، اولین عضو از خانواده‌ی موتورهای سه سیلندر ایران خودرو است که به تولید انبوه وارد خواهد شد.

خوب. اینجا تولید شده:

آقای پیمان شرقی، مدیر پروژه موتورهای سه استوانه ایران خودرو، اعلام کرده است که طول عمر موتورهای این خانواده (بدون نیاز به تعمیر کلی) بیش از 240 هزار کیلومتر است. به منظور دستیابی به این هدف، در طراحی موتورها از زنجیرهای بی‌صدا به جای تسمه تایم استفاده شده است که به آنها امکان می‌دهد بدون هرگونه صداای عمل کنند.

در دسامبر 2021، پیمان شرقی، مدیر طرح خانواده موتور سه استوانه ایران خودرو اعلام کرده است که موتور 1.3 لیتری توربوشارژ در حال حاضر در مرحله آزمون‌های احتراقی قرار دارد. او اظهار داشته است که نمونه اولیه موتور 1.3 لیتری تنفس طبیعی در اردیبهشت 1400 تولید شده است.

وی اطلاعاتی درباره موتورهای مختلف این خودروها ارائه کرده است. به طور خلاصه، موتور اول توانایی تولید 86 اسب بخار قدرت و 122 نیوتن‌متر گشتاور را دارد، موتور دوم با توربوشارژ قادر به تولید 120 اسب بخار قدرت و 185 نیوتن‌متر گشتاور می‌باشد، و موتور سوم که دارای سیستم توربوشارژ و پاشش مستقیم سوخت (GDI) است، می‌تواند 148 اسب بخار قدرت و 240 نیوتن‌متر گشتاور تولید کند.

در این موتورها از زنجیر به جای تسمه تایم استفاده شده که بسیار پایدارتر است. قدرتمند‌ترین نمونه این خانواده در انتهای سال به بازار عرضه خواهد شد. طبق اظهارات آقای شرقی، این موتور سه استوانه‌ای یک لیتری قابل استفاده در خودروهای هیبرید است. اجزای مشترک این موتورها کاهش هزینه تولید را نتیجه می‌دهد و این موتورها قابلیت فروش و صادرات به دیگر تولیدکنندگان را دارند که نقطه قوتی برای صنعت خودروسازی کشور محسوب می‌شود.

وی اعلام کرد که متوسط مصرف سوخت موتورها بر روی پلتفرم‌های توسعه داده شده توسط ایران‌خودرو، حدود 5.5 لیتر در 100 کیلومتر است و تا انتهای سال 1401 بر روی محصولات جدید این شرکت نصب خواهد شد.

با توجه به گفته‌های مراجع شرقی، تولید موتور مذکور در یک دوره شش ساله باید به دو میلیون و 780 هزار واحد برسد. این بدان معناست که در سال اول باید 50 هزار واحد، در سال دوم 150 هزار واحد تولید شود و سپس تا سال 1404، تولید آن افزایش یافته و به 800 هزار واحد برسد.

یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های تولید این موتور، کیفیت قطعات آن بود. این موتور دارای مزایایی همچون کاهش مصرف سوخت، طول عمر 240 هزار کیلومتر بدون نیاز به تعمیر اساسی، کاهش آلایندگی و ایجاد اشتغال است. به علاوه، 34 شرکت دیگر هم در فرآیند تولید این موتور شرکت دارند. در نهایت، پیمان شرقی اعلام کرد که موتور سه استوانه این شرکت برگ برنده اصلی ایران‌خودرو است.

در مارس 2021، مدیرعامل ایران خودرو اظهار داشت که موتورهای فعلی این شرکت هنوز نمی‌توانند به استانداردهای مصرف سوخت برسند. بنابراین، ایران خودرو در حال توسعه موتورهای جدید سه استوانه است. او اعلام کرد که آزمون‌های نسخه توربوشارژ این موتورها به‌زودی آغاز خواهد شد.

در خانواده موتورهای سه سیلندر ایران خودرو، یک نسخه جدید با تکنولوژی پاشش مستقیم سوخت به نام GDI وجود دارد. این موتور قدرت و گشتاور بیشتری نسبت به موتور EF7TC دارد و به مصرف سوخت تنها 5 لیتر در هر 100 کیلومتر می‌رسد. اما برای تولید و صنعتی‌سازی این موتور GDI حداقل 18 ماه زمان لازم است.

در دی ماه 1399، اعلام شد که موتور ملی سه سیلندر ایران خودرو، با نام «موتور سه استوانه» و کد 3FX، در زمستان سال 1401 در حال آماده شدن برای تولید انبوه نسخه یک لیتری خود است. همچنین، از زمستان 1402، نسخه 1.3 لیتری این موتور نیز به تولید می‌پردازد.

ایران خودرو برنامه دارد که موتور ملی سه استوانه خود را به کارخانه‌های خود اضافه کند و از آن در خودروهای مختلف خود استفاده کند. این موتور به نام 3FX با توانایی انطباق با خودروهای سگمنت A، B، CUV و SUV از جمله دلایل اصلی این تصمیم است.

محصولات خانواده موتور 3FX ایران خودرو در 4 نسخه متفاوت قرار دارند. از این 4 نسخه، دو نسخه از آنها بر اساس سوخت گازی عمل می‌کنند و دو نسخه دیگر بر اساس بنزین. در جدول زیر، مشخصات فنی این 4 نسخه مختلف را می‌توانید مشاهده کنید:

اطلاعات جدول فوق بر اساس داده های رسمی ایران خودرو تهیه شده است.

با توجه به اظهارات ایران خودرو، هنوز سگمنت موردنظر برای این چهار نسخه موتور 3FX مشخص نشده است و همچنین گیربکس مورد استفاده در برخی از این موتورها، یکسان نخواهد بود.

در ادامه، باید توجه داشت که موتور سه استوانه ایران خودرو دارای چند نکته جالب است:

موتور ملی سه سیلندر مناسب برای استفاده در خودروهای هیبریدی است. در صورت تولید خودروهای هیبریدی داخلی، احتمالا از این موتور استفاده خواهد شد، پس منتظر آن باشیم.

امکان اشتراک‌گذاری موتور 3 سیلندر توسط ایران خودرو با دیگر خودروسازان ایرانی وجود دارد. اما واقعیت این است که بیشتر خودروسازان خصوصی، از جمله مدیران خودرو و کرمان موتور، مجبور به استفاده از موتورهای تولید شده توسط شرکت‌های بزرگ هستند. همچنین اطلاعات حاکی از آن است که شرکت تیوان به زودی تولید موتورهای 3 سیلندر و 4 سیلندر خود را آغاز خواهد کرد. بنابراین، اظهارات آقای مقیمی احتمالا به خودروسازان محلی اشاره دارد، به عنوان مثال به شرکت سایپا که برای تولید موتور با مشکلاتی روبرو شد و در نهایت از موتور M15 بهبود یافته‌ای استفاده کرد.

98% از تمامی قطعات موتور 3 سیلندر ملی تولید شده توسط ایران خودرو، داخلی می‌باشد. از جمله 250 قطعه‌ای که در این موتور استفاده می‌شود، تنها 8 قطعه وارداتی هستند.

ایران خودرو قرار است تا سال 1405 بیش از 1.2 میلیون دستگاه با موتور سه سیلندر تولید کند که به علاوه از کاهش 25 درصدی گازهای گلخانه‌ای نیز برخوردار است. این تولیدات می‌توانند در صرفه‌جویی ارزی به ارزش 684 میلیون دلار منجر شوند.

با پنج سال گذشته از آغاز تولید موتور سه استوانه، ایران خودرو اکنون توانایی تولید 700 هزار دستگاه از این موتور را سالانه دارد.

۶- موتور سه استوانه، در واقع نسل دوم موتورهای EF ایران خودرو است که با اهداف خاصی طراحی و تولید شده است.

• بهبود استاندارد آلایندگی،
• کاهش مصرف سوخت،
• بهبود قدرت و گشتاور،

موتور سه استوانه ایران خودرو قرار است تا سال ۱۴۰۵-۱۴۰۶ جایگزین تمام موتورهای فعلی ایران خودرو شود.

برای اطلاع از آخرین اخبار مربوط به فروش شرکت ایران خودرو و مشاهده جدیدترین طرح‌های پیش‌فروش، مقاله زیر را مطالعه کنید.

برای دریافت آخرین اخبار در زمینه موتورهای ایرانی و دسترسی به اطلاعات فنی موتورهای جدید ایران خودرو، سایپا و سایر تولیدکنندگان خودرو در ایران، می‌توانید مقالات زیر را بخوانید.