راه اندازی سامانه معاملات خودرو

در اسفند ماه سال ۱۴۰۲، با حمایت ستاد توسعه اقتصاد دیجیتال معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، سامانه‌ای بنام "ثبت معاملات خودرو در سکوهای بخش خصوصی" به رونمایی رسید.

در گزارشی ارائه شده توسط محمد غلامی، نماینده ستاد توسعه اقتصاد دیجیتال معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، توضیح داده شده است که به منظور شفاف سازی و هوشمندسازی فرایند معاملات خودرو و جلوگیری از کلاهبرداری، قانون جدید معاملات خودرو، که در بودجه ۱۴۰۲ تصویب شده است، اطلاعات مرتبط با معاملات خودرو توسط دستگاه‌های مربوط در اختیار سکوهای بخش خصوصی قرار خواهد گرفت. همچنین، با صدور کد رهگیری پیش از تعویض پلاک توسط فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا)، امکان ثبت معامله در سکوهای بخش خصوصی فراهم خواهد شد.

در اجرای ابتدایی این قانون، جلسات گسترده‌ای با ذینفعان از جمله پلتفرم‌ها و سازمان‌های دارنده اطلاعات خودروها برگزار شد و در نهایت، امکان دسترسی به تاریخچه خودروها در بخش خصوصی فراهم شد. البته برای دریافت این اطلاعات نیاز به رضایت مالک و اعتبارسنجی آن توسط ارسال یک پیامک OTP به مالک می‌باشد.

در فاز اول، سیستم استعلام اطلاعات خودرو توسط سکوهای خصوصی به قانون افزوده شد. این تغییرات باعث ارائه مزایای متعدد به افراد شد، از جمله قابلیت ارزیابی ریسک معاملات قبل از شروع، دریافت اطلاعات مربوط به تصادفات و تخلفات رانندگی، شناسایی خودروهای ممنوع المعامله، افزایش شفافیت و اعتماد در فرایند معامله و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان دیجیتال در کشور توسط سکوهای مرتبط شد.

این پاییز، سرویس جدیدی به نام فرماندهی انتظامی (فراجا) با حضور مسئولان امر، راه‌اندازی شد. طبق اعلام فراجا، تاکنون حدود ۱۵۰ هزار استعلام از پلتفرم‌ها صورت گرفته است.

آقای غلامی بیان کرد که افزایش شفافیت و اعتماد در فرآیند معامله خودرو، ممکن است کلاهبرداری و سوءاستفاده را کاهش دهد. همچنین، این اقدام می‌تواند تعداد مراجعات حضوری به ادارات و دستگاه‌های ذی‌ربط را کاهش داده و فرآیند معامله را سریع‌تر و آسان‌تر کند. از دیگر مزایا مطرح شده توسعه اقتصاد دانش‌بنیان دیجیتال نیز بود.

در مرحلهٔ دوم، به ثبت معاملات در سکوهای بخش خصوصی از طریق کد رهگیری اختصاصی توسط فراجا، طبق قانون امکان پیش‌بینی‌شده واگذار خواهد شد.

با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت، آیین‌نامه اجرایی قانون مربوط به ثبت معاملات خودرو تصویب شده است. این آیین‌نامه در تاریخ ۱۹ مهر ۱۴۰۲ تصویب شده و بر اساس بند ۱۰ آن، به طولانی‌ترین مدت دو ماه، توسط آن فراجا با وزارت صنعت، معدن و تجارت شیوه‌نامه اجرایی مربوطه تدوین خواهد شد.

خيلی خب، بخواهید کاربران در جلسات بعدی نهادهای مربوطه بیشتری شرکت کنند توصیه می‌شود که اطلاعات بیشتری در مورد زمینه و هدف این جلسات ارائه دهید.

قبلاً به سکوهای تجارت الکترونیک بخصوص در بخش خصوصی، دعوت کرده بود که در ایجاد این سرویس شرکت کنند. همچنین، پیش از تصویب نهایی شیوه نامه اجرایی ثبت معاملات، اقدامات پایلوتی و تست این خدمت باید در سکوهای بخش خصوصی صورت بگیرد. تمامی سکوهای علاقه‌مند را به عرضه درخواست برای دریافت مجوز ثبت معاملات و این وب سرویس ارزشمند، به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری دعوت کرد.

رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، امین کلاهدوزان، اقدام مشترک با دستگاه‌های مختلف کشور برای تسهیل و توسعه تجارت الکترونیکی را به عنوان نتیجه تلاش و همکاری های صورت گرفته، از جمله با فراجا، معاونت علمی ریاست جمهوری و معاونت راهبردی قوه قضاییه توصیف کرده است. او معتقد است که این اقدام بهبود اکوسیستم تجارت الکترونیکی کشور را تسریع خواهد داد و سبب راحتی، اعتماد و امنیت بیشتر در تراکنش‌های الکترونیکی برای شهروندان خواهد شد. امین کلاهدوزان بیان کرد که حضور سکوها در بازار تجارت الکترونیکی به عنوان فرصتی بسیار ارزشمند محسوب می‌شود که به مدیریت دولتی و قوانین مجلس کمک می‌کند تا خدمات به شهروندان بهبود یابد.

یکی از مزایای اصلی این اقدام، کاهش اختلافات و پرونده‌های قضایی بین طرفین معامله، جلوگیری از کلاهبرداری‌های احتمالی و افزایش اطمینان خریداران و فروشندگان است.

آقای غلامی تمام شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان را به همکاری دعوت می‌کند. او اعلام کرده است که درخواست‌های اتصال به سکوها تا اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ پذیرفته خواهد شد و امیدوار است که هموطنان از خدمات این سکوها تا پایان بهار سال آینده بهره‌وری کنند.

امکان استعلام آخرین وضعیت وسیله نقلیه شامل اطلاعات هویتی مالک، ممنوعیت‌های معاملاتی، سوابق تصادفات و همچنین امکان استعلام وضعیت طرفین معامله از طریق سکوها با رعایت حریم شخصی، برای دو طرف معامله فراهم می‌شود. طرفین قادرند مقدمات عقد قرارداد را الکترونیکی فراهم کرده و مبایعه‌نامه را نیز الکترونیکی و برخط امضا کنند. پس از امضای فروش‌نامه الکترونیکی، خریدار و فروشنده با گرفتن نوبت و مراجعه به مراکز تعویض پلاک، می‌توانند بلافاصله مراحل نهایی نقل و انتقال وسیله نقلیه را آغاز کنند.

در اردیبهشت ماه سال 1402، حسین کاظمی، مدیر پروژه استقرار سامانه ثبت معاملات خودرو، شرحی از این سامانه ارائه کرده است.

• یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد سامانه یاد شده، مبارزه با پولشویی است. هدف دیگر، مدیریت جامع در نقل و انتقال معاملات خودروی کشور است. چنین سامانه‌ای، فضای خرید و فروش خودرو را روشن و شفاف می‌کند و از سفته‌بازی که در بازار خودرو جریان دارد، جلوگیری می‌کند.
• مبحث دیگری که با راه‌اندازی سیستم جامع معاملات خودرو دنبال خواهد شد، بسترسازی برای اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه است.
• در این روند، کد رهگیری هم داده خواهد شد تا امکان هر گونه سوء‌استفاده گرفته شود. قرار است از یک تاریخ به بعد که به‌زودی اطلاع‌رسانی خواهد شد، تمام نقل و انتقال‌های خودرو در سامانه معاملات خودرو ثبت شود. بر این اساس از تاریخی که اعلام خواهد شد، تمام افراد موظف هستند اطلاعات خودرویی خود را ثبت کنند. همچنین ضرورت دارد که از سال‌های قبل، فرد خود‌اظهاری کرده و خودروهای قبلی خود را ثبت و عنوان کند که خودروهای قبلی خود را به چه فردی منتقل کرده است.
• در سامانه یکپارچه عرضه خودروهای داخلی، فروش خودرو ادامه خواهد داشت و سامانه ثبت معاملات خودرو به سامانه یادشده لینک می‌شود.
• تمام نقل و انتقال خودروها به هر روش و مدل تنها باید از طریق سامانه ثبت معاملات خودرو انجام شود.
• اطلاعات از خودروسازان و سایر ارگان‌ها گرفته خواهد شد و در سامانه ثبت می‌شود. برای اینکه نقل و انتقال خودرو به حداقل خطا و سوء‌استفاده برسد، واحدی در نظر گرفته خواهد شد که فرایند نقل و انتقال از طریق آن انجام شود.
• معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صمت اقدام به راه‌اندازی سامانه ثبت معاملات خودرو کرده است و دستگاه‌های مختلف از جمله قوه قضائیه، وزارت کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی و دستگاه‌های نظارتی در این طرح همکاری دارند. اهداف و برنامه‌های کلی این سامانه در چهارچوب قوانین و مقررات کشور از جمله قانون مبارزه با پولشویی، قانون بودجه سال 1402 کل کشور، قانون مالیات‌های مستقیم و دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری شورای رقابت اجرا خواهد شد.

در اردیبهشت ماه سال 1402، حسین کاظمی، مدیر طرح ثبت سامانه‌ای معاملات خودرو، اعلام کرد که سامانه ثبت معاملات خودرو به زودی راه‌اندازی خواهد شد. طبق اعلام وی، همه معاملات خودروهای نو و کارکرده باید در این سامانه ثبت شوند.

وی توضیح داد که اهداف اصلی این طرح شامل مدیریت جامع در مباحث مربوط به نقل و انتقال معاملات خودرو، مبارزه با پولشویی، ایجاد بستر مناسب برای اجرای قوانین جدید، ارائه فضای سامانه‌ای مناسب برای معاملات خودرو به منظور پیشگیری از کلاهبرداری، اطمینان از دسترسی به اطلاعات دقیق از خودروها و طرفین معامله، و همچنین یکسان‌سازی فرآیند تنظیم و ثبت قراردادها است.

خانم کاظمی آغاز کرده است؛ معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صمت دستورات را به اجرا درآورده است تا این سامانه ارزشمند راه‌اندازی گردد. دستگاه‌های مختلف از جمله قوه قضاییه، وزارت کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی و دستگاه‌های نظارتی نیز در این طرح همکاری می‌کنند.

وی اظهار کرد که اهداف و برنامه‌های این سامانه به رویه‌ها و قوانین کشور پایبند بوده و از جمله قوانینی که در این راستا به کار گرفته خواهد شد می‌توان به قانون مبارزه با پولشویی، قانون بودجه سال 1402 کل کشور، قانون مالیات‌های مستقیم و دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری شورای رقابت اشاره کرد.