راه اندازی سامانه معاملات خودرو

در اسفند ماه سال ۱۴۰۲، با حمایت ستاد توسعه اقتصاد دیجیتال معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، «سامانه ثبت معاملات خودرو در سکوهای بخش خصوصی» به رونمایی درآمده است.

محمد غلامی، نماینده ستاد توسعه اقتصاد دیجیتال معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، در گزارشی از اجرای قانون جدید معاملات خودرو خبر داد. طبق این قانون که در بودجه ۱۴۰۲ تصویب شده است، اطلاعات مربوط به معاملات خودرو باید توسط دستگاه‌های مربوط به سکتور خصوصی در دسترس قرار بگیرند. تاکید شده است که این تدابیر به منظور شفاف‌سازی و هوشمندسازی فرایند معاملات خودرو، جلوگیری از کلاهبرداری و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان دیجیتال است. از سوی دیگر، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) نیز مسئول شناسایی و صدور کد رهگیری پیش از تعویض پلاک بوده و این گام امکان ثبت معامله در سکتور خصوصی را تسهیل می‌کند.

در مرحله اول اجرای این قانون، جلسات متعددی با ذی‌نفعان از جمله پلتفرم‌ها و سازمان‌های دارنده اطلاعات خودرویی برگزار شد. این جلسات به منظور فراهم کردن امکان استعلام سوابق خودرو در سکوهای بخش خصوصی بود. برای دریافت این اطلاعات، رضایت مالک لازم است و این رضایت از طریق ارسال پیامک OTP به مالک، به‌دست می‌آید.

فاز اول (سرویس اطلاعات خودرو توسط سکوهای خصوصی): این فاز قانون از مزایای بسیاری برای مردم برخوردار بوده است. به عنوان مثال این قانون امکان ارزیابی ریسک معامله قبل از آغاز آن، اطلاع از تاریخچه تصادفات و تخلفات رانندگی، ممنوعیت فروش خودرو و سایر اطلاعات مرتبط را فراهم می‌کند. همچنین، باعث افزایش شفافیت و اعتماد در فرآیند معامله می‌شود و ظرفیت توسعه اقتصاد دیجیتال کشور را افزایش می‌دهد.

برگزاری ارائه پاییزی این سرویس در مرکز فرماندهی انتظامی (فراجا) با حضور مسئولان امر، اعلام شده بود. انجام حدود ۱۵۰ هزار استعلام از پلتفرم‌ها نیز، به گفته فراجا، تاکنون صورت گرفته است.

آقای غلامی اعلام کرد که افزایش شفافیت و اعتماد در فرآیند معامله خودرو، جلوگیری از کلاهبرداری و سوءاستفاده، کاهش مراجعات حضوری به ادارات و دستگاه‌های ذی‌ربط، سهولت و تسریع در فرآیند معامله، و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان دیجیتال از جمله مزایای این طرح است.

در فصل دوم از این قانون، امکان ثبت معاملات در سکوهای خصوصی از طریق کد رهگیری صادر شده توسط فراجا فراهم می‌شود.

در راستای اجرای این بخش از قانون، آیین‌نامه اجرایی تصویب شد که توسط هیئت وزیران در تاریخ ۱۹ مهر ۱۴۰۲ تصویب شد. این آیین‌نامه شامل شیوه‌نامه‌ای برای ثبت معاملات خودرو است که باید توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت ظرف دو ماه تدوین شود.

با حضور آقای غلامی، جلسات گسترده‌ای با سازمان‌های مرتبط برگزار شدند، که توسط معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری میزبانی شدند. در این جلسات، بحث‌های مفصلی در مورد اجرایی‌کردن شیوه‌نامه‌های ثبت معاملات و نکات مرتبط با دستگاه‌ها برگزار شد. اکنون، خوشبختانه توافق‌های نهایی بین سازمان‌ها در این زمینه به جای آمده و این امکان وجود دارد که سرویس ثبت معاملات خودرو توسط پلتفرم‌های بخش خصوصی ارائه شود.

پیشنهاد وی این بود که بخش خصوصی نیز در این زمینه همکاری کند. او بیان کرد که قبل از تصویب نهایی شیوه‌نامه اجرایی ثبت معاملات، انجام مراحل پایلوت و تست این سرویس در سکوهای بخش خصوصی ضروری است. وی از تمامی سکوهایی که تمایل دارند معاملات خود را ثبت کنند و از این وب سرویس پرکاربرد استفاده کنند، دعوت کرد که درخواست مجوز و این وب سرویس را از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری نمایند.

امین کلاهدوزان، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، اظهار داشت که این اقدام از تلاش و همکاری با دستگاه‌های مختلف کشور، به ویژه فراجا، معاونت علمی ریاست جمهوری و معاونت راهبردی قوه قضاییه برگرفته است. وی بیان کرد که این اقدام می‌تواند به رشد اکوسیستم تجارت الکترونیکی کشور کمک کند و باعث سهولت، اعتماد و امنیت بیشتر در معاملات برای مردم شود. امکان حضور سکوها در این بازار، فرصتی ارزشمند است تا خدمات به مردم بهبود یابد و با سیاست‌ها و مصوبات مجلس شورای اسلامی هماهنگ شود.

یشپهپج وی اضتاحشن موافقان منمقی کردی دادخته‌رخا و مافقه‌های حقوقی معاملا، پرهتگی از کموکاری‌های ممکن و ایجاد اطمینان بیشتر برای خریدار و فروشنده از اهمیت‌های برجسته این عملیات هستند.

به همه شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان دعوت می‌شود که از اینکه تقاضای اتصال به سکوها بپذیرند تا اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ اعلام شده است. امیدواریم که هموطنان تا پایان بهار سال آینده بتوانند از خدمات ارائه شده از طریق این سکوهای منتخب بهره مند شوند.

امکان استعلام آخرین وضعیت وسیله نقلیه به مشمولاتی از جمله مشخصات هویتی مالک، محدودیت‌های معاملاتی، تاریخچه تصادفات و اطلاعات طرفین معامله ارائه می‌شود. این اطلاعات با رعایت حفظ حریم شخصی افراد، از طریق پلتفرم‌های معتبر جهت دسترسی طرفین معامله قابل دریافت است. همچنین، قراردادهای معاملاتی به صورت الکترونیکی قابل انجام است و پس از امضای مبایعه‌نامه الکترونیکی، افراد می‌توانند به راحتی فرآیند تعویض پلاک و انتقال وسیله نقلیه را تکمیل کنند.

در ماه اردیبهشت سال 1402، حسین کاظمی، مدیر پروژه استقرار سامانه ثبت معاملات خودرو، جزئیاتی را درباره این سامانه فراهم کرد.

• یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد سامانه یاد شده، مبارزه با پولشویی است. هدف دیگر، مدیریت جامع در نقل و انتقال معاملات خودروی کشور است. چنین سامانه‌ای، فضای خرید و فروش خودرو را روشن و شفاف می‌کند و از سفته‌بازی که در بازار خودرو جریان دارد، جلوگیری می‌کند.
• مبحث دیگری که با راه‌اندازی سیستم جامع معاملات خودرو دنبال خواهد شد، بسترسازی برای اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه است.
• در این روند، کد رهگیری هم داده خواهد شد تا امکان هر گونه سوء‌استفاده گرفته شود. قرار است از یک تاریخ به بعد که به‌زودی اطلاع‌رسانی خواهد شد، تمام نقل و انتقال‌های خودرو در سامانه معاملات خودرو ثبت شود. بر این اساس از تاریخی که اعلام خواهد شد، تمام افراد موظف هستند اطلاعات خودرویی خود را ثبت کنند. همچنین ضرورت دارد که از سال‌های قبل، فرد خود‌اظهاری کرده و خودروهای قبلی خود را ثبت و عنوان کند که خودروهای قبلی خود را به چه فردی منتقل کرده است.
• در سامانه یکپارچه عرضه خودروهای داخلی، فروش خودرو ادامه خواهد داشت و سامانه ثبت معاملات خودرو به سامانه یادشده لینک می‌شود.
• تمام نقل و انتقال خودروها به هر روش و مدل تنها باید از طریق سامانه ثبت معاملات خودرو انجام شود.
• اطلاعات از خودروسازان و سایر ارگان‌ها گرفته خواهد شد و در سامانه ثبت می‌شود. برای اینکه نقل و انتقال خودرو به حداقل خطا و سوء‌استفاده برسد، واحدی در نظر گرفته خواهد شد که فرایند نقل و انتقال از طریق آن انجام شود.
• معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صمت اقدام به راه‌اندازی سامانه ثبت معاملات خودرو کرده است و دستگاه‌های مختلف از جمله قوه قضائیه، وزارت کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی و دستگاه‌های نظارتی در این طرح همکاری دارند. اهداف و برنامه‌های کلی این سامانه در چهارچوب قوانین و مقررات کشور از جمله قانون مبارزه با پولشویی، قانون بودجه سال 1402 کل کشور، قانون مالیات‌های مستقیم و دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری شورای رقابت اجرا خواهد شد.

در اردیبهشت 1402، حسین کاظمی، مدیر طرح ثبت سامانه‌ای معاملات خودرو، اعلام کرده است که سامانه ثبت معاملات خودرو به زودی راه‌اندازی خواهد شد. طبق اعلام او، تمامی معاملات خودروهای نو و دست‌دوم باید در این سامانه ثبت شوند.

وی توضیح داد که مدیریت جامع در انتقال معاملات خودرویی کشور، مبارزه با پولشویی، ایجاد بستر مناسب برای اجرای دقیق و به موقع قوانین جدید، فراهم کردن فضای سامانه‌ای مناسب برای معاملات خودرو جهت جلوگیری از کلاهبرداری، دسترسی به اطلاعات صحیح در مورد خودرو مورد معامله و طرفین معامله، و یکسان‌سازی فرآیند تنظیم و ثبت قراردادها از جمله اهداف این طرح است.

آقای کاظمی، معاون صنایع حمل و نقل وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به اجرای این سامانه کرده است. این سامانه همکاری با دستگاه‌های مختلف اعم از قوه قضاییه، وزارت کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی و نهادهای نظارتی را در بر می‌گیرد.

او همچنین اظهار داشت که اهداف و برنامه‌های سامانه در راستای رعایت قوانین و مقررات کشور، اعمال قوانین مبارزه با پولشویی، قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کشور، قانون مالیات‌های مستقیم و دستورالعمل‌های تنظیم بازار خودروی سواری توسط شورای رقابت اجرا خواهد شد.