آمار تولید موتورسیکلت در ایران

در طی دهه اخیر (1391 الی 1401)، صنعت ساخت موتورسیکلت در ایران تغییرات بسیاری را تجربه کرد. در سال 1394، تعداد تولید موتورسیکلت‌ها به 453,231 دستگاه رسید و در سال 1395 به 736,337 دستگاه افزایش یافت، که نشان دهنده افزایش 62 درصدی در تولید می‌باشد. اما در سال بعد (1396)، تولید موتورسیکلت‌ها به طور ناگهانی با یک کاهش 79 درصدی به 153,119 دستگاه رسید.

تولید موتورسیکلت در سال 1398 به حداقل میزان آن در یک دهه گذشته یعنی 116 هزار و 540 دستگاه رسید. اما با توجه به تجربه کاهش تولید سال 1398، فعالان این صنعت به دنبال جبران کاهش تولید سال‌های گذشته بودند و به مسیر رشد و افزایش تولید پیش رفتند. از ابتدای سال 1399 تاکنون، تولید موتورسیکلت در حال صعود است. در سال 1399 مجموعاً 211 هزار و 466 دستگاه، در سال 1400 مجموعاً 279 هزار و 99 دستگاه و در سال 1401 مجموعاً 464 هزار و 537 دستگاه تولید شد.

براساس آمار ارائه شده، تعداد کل موتورسیکلت‌های تولید شده در کشور از ابتدای سال تا پایان ماه آبان، به 393,812 دستگاه رسیده است. این رقم نشان می‌دهد که تولید این وسیله نسبت به هشت ماه گذشته، که در آن 279,117 موتورسیکلت تولید شده بود، با یک رشد بیش از ۴۰ درصدی روبرو بوده است.

در خبری جدید اعلام شده است که در بهار امسال حدود 138 هزار دستگاه موتورسیکلت توسط عبدالله توکلی لاهیجانی، مدیرکل صنایع خودروی وزارت صمت، تولید شده است. او همچنین گفته است که افزایش عرضه موتورسیکلت در ماه گذشته باعث شده است تا قیمت این محصولات در بازار 15 درصد کاهش پیدا کند.

روند افزایش تولید خودرو که از سال گذشته شروع شده بود، در سه ماهه اول امسال با شدت بیشتری ادامه پیدا کرده است و برنامه هایی برای افزایش عرضه خودرو و توسعه صنعت خودرو در دست اجرا قرار دارد.

در فروردین ۱۴۰۲، بهمن ضیاء مقدم، دبیر انجمن صنعت موتورسیکلت ایران، خبر داد که حدود ۴۵۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در سال ۱۴۰۱ تولید شده است. با افزایش قیمت خودروها، افرادی که قدرت خرید خودرو را نداشتند به سمت خرید موتورسیکلت ها متمایل شدند که تقریباً ۶۰ تا ۷۰ درصد از متقاضیان را شامل می‌شد. علاوه بر این، ۳۰ تا ۴۰ درصد خریداران موتورسیکلت ها را افرادی تشکیل می‌دهند که از سرعت بیشتر در رسیدن به مقاصد خود، به عنوان دلیل برای خرید موتورسیکلت استفاده می‌کنند و همچنین تعداد محدودی از خریداران موتورسیکلت را افرادی تشکیل می‌دهند که موتورسیکلت را به عنوان یک سرمایه تلقی می‌کنند. بهمن ضیاء مقدم امیدواری خود را بیان کرده است که کارخانه‌ها و شرکت‌ها بتوانند در سال ۱۴۰۲ همانند سال گذشته به تولید موتورسیکلت ها ادامه دهند.

با توجه به گفته‌های آقای ضیاءمقدم، در حال حاضر موتورسیکلت‌های برقی توسط اعضای انجمن و چندین موتورسیکلت‌ساز دیگر تولید می‌شوند. اما تولید این نوع موتورسیکلت‌ها هنوز کمتر از 5% از کل تولیدات را تشکیل می‌دهد. شرکت‌ها در چند سال اخیر با مشکلاتی مواجه شده‌اند که به نهادها و وزارتخانه‌های مختلف ارجاع داده شد. یکی از مشکلات اصلی تولید موتورسیکلت برقی، قیمت بالای آن است که بخش قابل توجهی از قیمت نهاده‌های مورد استفاده در آن به باتری‌ها تعلق دارد. همچنین، با توجه به تراکم جمعیت و شهرنشین شدن شهرها، موتورسیکلت برقی به دلیل ناتوانی در ارائه قدرت و شتاب مورد نیاز برای تردد در خیابان‌های شیب‌دار، مناسب نیست. در واقع، برای توانستن در ارائه شتاب لازم، این نوع موتورسیکلت‌ها باید از موتورهای با توان بالای 3000 وات استفاده کنند که قدرت آن‌ها به همان اندازه موتورسیکلت‌های بنزینی با ظرفیت 125 سی سی است. این مسئله می‌تواند یک محدودیت جدی برای استفاده از موتورسیکلت برقی در کشور محسوب شود، زیرا اکثر مردم از موتورسیکلت به منظور رسیدن سریع‌تر به مقصد استفاده می‌کنند.

معضل دیگری در این نوع موتورسیکلت‌ها وجود دارد که مربوط به شارژ باتری آن‌ها است. بهترین نوع باتری که در این موتورسیکلت‌ها استفاده می‌شود، تنها قادر به پیمایش حدود 100 کیلومتر است و بعد از آن نیاز به شارژ مجدد دارد. در مقابل، موتورهای بنزینی روزانه بیش از 200 کیلومتر را می‌توانند طی کنند. علاوه بر این، شارژ کردن باتری‌های این موتورها در حیاط و پارکینگ خانه‌ها با مشکلاتی همراه است، زیرا برای این کار باید از برق مشترک آپارتمان‌ها استفاده شود. صاحبان این موتورسیکلت‌ها ممکن است در مدت زمان کوتاهی با خرابی باتری مواجه شوند و به ناچار باید باتری جدیدی با قیمتی بالغ بر نیمی از قیمت موتور خریداری کنند. این مشکل مالی بر آنان فشار زیادی وارد می‌کند. به منظور حل این مسئله، انجمن تولیدکنندگان موتورسیکلت پیشنهاد کرده است دولت به تهیه و تأمین باتری‌های این نوع موتورسیکلت‌ها پرداخته و قراردادی در این رابطه انعقاد شود تا شرکت‌های تولیدکننده موتورسیکلت از تولید یا تأمین باتری معاف شوند.

آقای ضیاءمقدم گفتند که ایده طراحی و راه‌اندازی سیستم سوآپ باتری یک پیشنهاد انجمن بوده است. این سیستم به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد باتری دشارژ شده را تحویل داده و باتری شارژ شده تحویل بگیرند. این سیستم در کشورهایی که افراد از موتورسیکلت‌های برقی استفاده می‌کنند رایج است. در این سیستم دومین راهکار، ایستگاه‌های شارژ باتری احداث می‌شوند. زمان لازم برای شارژ باتری‌ها معمولاً بین چهار تا هشت ساعت است که باعث می‌شود استفاده از موتورسیکلت‌های برقی کاهش یابد. یکی از مشکلات قابل توجه در این زمینه، عدم بهره‌برداری از تجربه و نظرات افراد فعال در صنعت موتورسیکلت توسط مسئولان و سیاستمداران بوده است. به نظر می‌رسد این مشکل باعث می‌شود تصمیم‌های اتخاذ شده پیشرفت قابل توجهی نداشته باشد. بنابراین درخواستی که از مسئولان دارند مربوط به استفاده از تجربه فعالان در این حوزه هنگام تدوین دستورالعمل‌ها و قوانین است.

بهمن ۱۴۰۱: آقای توکلی لاهیجانی، مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت، اعلام کرده است که موتورسیکلت‌سازان کشور در دوره ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۱، بیش از ۳۸۰ هزار دستگاه موتورسیکلت تولید کرده‌اند. این عدد در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۰ که معادل ۱۹۸ هزار دستگاه بود، یک افزایش ۸۸ درصدی را نشان می‌دهد.

فرد موردنظر، به تکالیف قانونی از حذف موتورسیکلت‌های فرسوده اشاره کرد و از وزارت صمت و تولیدکنندگان موتورسیکلت خواست که تولید، عرضه، اقتصادی‌سازی و تشویق به استفاده از موتورهای برقی را در برنامه‌های اصلی خود قرار دهند. به‌گفته‌اش، وزارت صمت در همکاری با شهرداری تهران و بانک تجارت، در حال تدوین یک طرح ملی و گسترده است تا موتورسیکلت‌های قدیمی با موتورسیکلت‌های جدید جایگزین شوند.

بهمن ضیامقدم، دبیر انجمن صنعت موتورسیکلت ایران، اعلام کرده است که تعدادی بیش از ۳۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در دوره از ابتدای سال تا پایان ماه آذر تولید شده‌اند. این رقم نشان دهنده یک رشد ۸۰ درصدی نسبت به سال قبل است.

طبق گفته آقای ضیامقدم، تعداد موتورسیکلت‌هایی که در سال گذشته تولید شده بود، در کل به 264 هزار دستگاه می‌رسید. اما توقع می‌رود که امسال این آمار به بالای 400 هزار دستگاه دست یابد. بخشی از تولیدات این صنعت توسط پنج شرکت اصلی کشور به بازارهای عراق، پاکستان و افغانستان نیز صادر می‌شود.

وی آرایشی دارد که حاکی از این است که حضور گسترده چین در بازارهای همسایه ایران و منطقه، به همراه دشواری هایی که در نقل و انتقال پول وجود دارد، باعث شده است که تولیدات ایران در دیگر بازارها کمتر دیده شوند.

آقای مقدم به این معنی نیز اشاره کرد که درصد داخلی‌سازی موتورسیکلت‌های تولیدی کشور متفاوت است. اما در مدل سی‌جی 125، که یک مدل پرتیراژ و پرمتقاضی است، داخلی‌سازی به بیش از 60 درصد رسیده است. همچنین، خط تولید موتور (Engine) در سه کارخانه تولید کشور راه‌اندازی شده است. با این حال، تولید انبوه هنوز انجام نشده است و احتمالاً تا پایان سال به این هدف دست یابیم.

شخص اظهار داشت که باید حمایت کرد و از شرکت‌های داخلی تولید کننده موتورسیکلت حمایت کرد، زیرا این شرکت‌ها برای حدود ۱۶ هزار نفر اشتغال ایجاد کرده‌اند. یکی از مشکلات بزرگ این صنعت، نبود گواهی اسقاط برای موتورسیکلت است. ارزش گواهی اسقاط خودرو به ترتیبی که در اسفند ماه پارسال در حدود ۴.۲ میلیون تومان بوده است، تا ۱۰ ماه بعد به ۲۰ میلیون تومان رسیده است و هیچ نظارتی بر مراکز اسقاط وجود ندارد. با خرید هر گواهی اسقاط خودرو، مجوز تولید هفت دستگاه موتورسیکلت صادر می‌شود؛ اما متأسفانه زمان زیادی برای اجرای این کار صرف می‌شود که می‌تواند بیش از یک ماه طول بکشد.

بهمن ضیاء‌مقدم، دبیر انجمن تولیدکنندگان موتورسیکلت، در تیر ماه ۱۴۰۱ اعلام کرد که تولید موتورسیکلت برقی هنوز به موفقیت مطلوبی نرسیده است و فقط ۷ درصد از تولید کل این صنعت به این نوع موتورسیکلت اختصاص دارد. او همچنین افزود که تعدادی از شرکت‌ها بدون پیشرفت در تولید موتورسیکلت برقی فعالیت خود را ادامه می‌دهند و رغبت دارند که در این حوزه فعالیت کنند. با این حال، قیمت بالای باتری باعث افزایش هزینه تولید این نوع موتورسیکلت می‌شود.

بر اساس گفته کاربر، در کشور ما محدودیت‌هایی برای استفاده از موتورسیکلت‌های برقی وجود دارد. یکی از مشکلات اصلی این است که ایستگاه‌های شارژ برای این وسایل نقلیه وجود ندارد. بنابراین، موتورسیکلت‌های برقی قدرت پیمایش طولانی ندارند و باید هر چند ساعت یا هر تعداد کیلومتری شارژ شوند. علاوه بر این، هزینه تعویض باتری برای این نوع وسیله نقلیه نسبتاً بالا است و بیشتر افراد ترجیح می‌دهند از موتورسیکلت‌های سوختی استفاده کنند. به همین دلیل، موتورسیکلت‌های برقی در کشور ما مورد استقبال محدودی از افراد قرار می‌گیرند.

تولید موتورسیکلت‌های برقی در ایران از سال ۱۳۹۹ آغاز شده است. آقای سید شهریار زینی، مدیر گروه توسعه فناوری‌های نوین خودرویی و طرح‌های کلان ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، اعلام کرده است که یک شرکت دانش بنیان برای طراحی ایستگاه شارژ موتورهای برقی تشکیل خواهد شد.

برای دریافت آخرین اطلاعات از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده موتورسیکلت در ایران و مشاهده قیمت‌های محصولات آن‌ها جمع‌بندی مقالات زیر را مطالعه کنید: