آلودگی هوای تهران امروز

در ماه مهر ، هوای منطقه به طور کلی خوب بود ، اما با سرد شدن هوا ، آلودگی هوا و غبار افزایش می یابد. به گفته Darioosh Golalizadeh ، رئیس سازمان محیط زیست و تغییر اقلیم ، راهکار اصلی برای کاهش آلودگی هوا اجرای مناسب قوانین حفاظت از هوا است. یکی از مهمترین و موثرترین اقدامات ، اصلاح و بازسازی ناوگان حمل و نقل عمومی است. او همچنین بر تاکید موارد زیر تأکید داشت:

• نیمه اول امسال، 44 روز ناسالم برای گروه های حساس، پنج روز ناسالم برای تمام گروه‌ها، 160 روز قابل قبول و 8 روز پاک بود.
• براساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی میزان بارش‌های امسال بیشتر خواهد شد.
• اعلام هشدار و تشکیل کمیته اضطرار راهکار کاهش آلودگی هوا نیست؛ انجام این‌ گونه اقدامات با هدف کاهش میزان مواجهه شهروندان با هوای آلوده و بحرانی‌تر نشدن کیفیت هوا است.
• راهکارهای میان‌مدت و درازمدت در قانون هوای پاک پیش‌بینی شده و خوشبختانه علیرغم آنکه این قانون به‌طور کامل اجرا نشده است اما برنامه‌های خوبی طراحی شده و طی یک برنامه پنج ساله شاهد اتفاقات خوبی در این حوزه خواهیم بود.
• باید از اجرای پروژه‌ها و قوانینی که متضاد با سیاست‌های کاهش آلودگی هواست، پرهیز و در بهینه‌سازی مصرف انرژی اقدامات و سیاست‌های جدی اجرا شود تا هم ناترازی انرژی برطرف شود و هم شدت مصرف انرژی در کشور کاهش یابد.
• اصلی‌ترین و موثرترین راهکار کاهش آلودگی هوا، توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی است. این وسایل باید کارآمدی لازم را داشته باشند تا مردم به استفاده از آن‌ها تشویق شوند. همچنین توسعه مترو، تاکسی و اتوبوس‌دهای برقی نیز موثر خواهد بود.
•  در تهران حدود 1900 اتوبوس فعال وجود دارد که بالای 85 درصد آن‌ها به سن فرسودگی رسیده اند. از رده خارج کردن خودروهای فرسوده در کنار توسعه ناوگان عمومی نیز تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی هوا دارد.

دکتر مصطفی بهزادفر، استاد دانشگاه علم و صنعت، تاکید می‌کند که در ایران هر خانواری به طور میانگین یک وسیله نقلیه و هر دو خانوار یک موتور سیکلت دارند. اما از طرف دیگر، بزرگترین چالش صنعت خودروسازی در کشور، میزان بالای آلودگی آن است که فراتر از استانداردهای جهانی است. در نتیجه، باید برنامه‌ریزی‌هایی انجام شود تا واردات خودروهای آلاینده به کشور متوقف شود و از طرفی خودروهای تولید شده در داخل نیز آلودگی کمتری داشته باشند و سطح ایمنی بالاتری را دارند. باید با تحولات جهانی همگام شد و به سمت این اهداف حرکت کرد.

در مهرماه ۱۴۰۲، سوده نجفی، عضو شورای اسلامی شهر تهران، در اولین همایش ملی معاینه فنی خودرو حضور یافت. وی اشاره کرد به موضوع آلودگی هوا که یکی از مسائل مهم در مدیریت شهری تهران در دوره ششم است. این مسئله به عنوان یک انگیزه برای همه اعضای جامعه مطرح است زیرا 70 درصد آلودگی هوا در پایتخت به خودروها نسبت داده می‌شود.

به گفته او، تهران برخلاف شهرهای دیگر، دارای سه میلیون خودرو فساده است و آمار مرگ‌ومیر در نتیجه آلودگی هوا برابر با تصادفات راهی است. او همچنین عوامل دیگری از جمله سوخت نامناسب را نیز به عنوان عوامل آلودگی هوا اشاره می‌کند.

به‌گفته نجفی، در ماده 6 قانون هوای پاک، به معاینه فنی خودروها اشاره شده است. اما مدیریت شهری نمی‌خواهد صرفاً به معاینه فنی و رفع تکلیف خودروها بپردازد؛ در عوض، در تهران، آلودگی هوا و ترافیک به شدت دستخوش تحمل نیستند و برای حل مشکل به وسیله ظرفیت دانشگاه نیز استفاده باید شود. همچنین، در شرایطی قرار می‌گیریم که نقش مردم و سازمان‌های مردمی بسیار اهمیت‌زیادی پیدا کرده‌اند، و بنابراین در حل این مشکل نیز باید از سازمان‌های مردمی استفاده کرد.

شهرداری تهران ملزم به انجام تکالیفی از جمله توسعه حمل و نقل عمومی است. بیش از 40 درصد بودجه شهرداری تهران به این امر اختصاص داده شده است و امیدواریم تا پایان سال به شرایط خوبی برسیم. باید به توسعه مراکز معاینه فنی نیز توجه کنیم. در دوره جدید، نوبت دهی اینترنتی را گسترش داده ایم تا مردم به تعویق نیفتند. البته مشاهده می‌کنیم که برخی ماشین ها با پلاک تهران به شهرستان‌ها مراجعه می کنند که این گواهی کامل نمی باشد و برای آن باید راه حلی پیدا کنیم. در این باره از ستاد مرکزی معاینه فنی می خواهم که به این موضوع توجه کند.

در ماه شهریور 1402، داریوش گل‌علیزاده، مدیر مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست، اظهار داشت که طبق تحقیقات انجام شده درباره آلودگی هوا در شهرهای بزرگ، به ویژه شهر تهران، ذرات ریز معلق در هوا کمتر از 2.5 میکرون است و تقریباً 60 درصد این آلودگی به منابع حرکتی مربوط می‌شود. از این میان، خودروهای دیزلی مانند تاکسی‌ها، اتوبوس‌ها، کامیون‌های حمل نخاله و مینی‌بوس‌ها 32 درصد از آن را شامل می‌شوند.

به گفته وی، موتورسیکلت ها در شهرهای بزرگ و به ویژه تهران در حدود 10 درصد ذرات معلق هوا را تولید می‌کنند. با این حال، گفت که خودروها با 83 درصد تولید گازهای آلاینده بیشترین سهم را در تلقیح هوا دارند. با توجه به این آمار، تصمیم گرفت که برنامه اقداماتی برای کاهش آلودگی هوا از منابع متحرک و ساکن اجرا شود. همچنین، بیان کرد که بیشتر از 90 درصد موتورسیکلت‌ها فرسوده هستند و برای آزمایش فنی مجوز دریافت نمی‌کنند. به همین دلیل، طرحی برای خارج کردن موتورسیکلت های فرسوده بر اساس ماده 10 قانون صنعت خودرو در دستور کار قرار گرفت. اجرای این طرح سن فرسودگی را اعمال مجدد خواهد کرد.

وی بیان کرد که طرح اجراقرار در حال نهایی شدن در هیئت دولت است و در آخرین مرحله در ماه شهریور به تصویب دولت خواهد رسید. در این پیشنهاد سیستم های تشویقی مختلفی نیز برای مالکان موتورسیکلت در نظر گرفته شده است.

اردیبهشت ۱۴۰۲: کیفیت هوای تهران در ماه فروردین ۱۴۰۲ بهبود یافت و ساکنان پایتخت ۶ روز با هوای پاک، ۲۴ روز با هوای قابل قبول و تنها یک روز با هوای ناسالم برای گروه‌های حساس روبرو شدند.

تنها ۳ روز در سال ۱۴۰۱ به عنوان روزهای پاک شمرده شده است. کیفیت هوای تهران بیشترین آلودگی را به دی‌اکسید نیتروژن (NO۲) به مدت ۴ روز و به ذرات ۲.۵ میکرون به مدت ۲۶ روز بدهکار است. در پی گرم شدن آب و هوا، انتظار می‌رود نقش ازن در آلودگی هوا و کیفیت آن در تهران رو به افزایش باشد.

در بهمن ماه سال ۱۴۰۱، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با انتشار یک اینفوگرافی با عنوان "از پالایش تا آسایش با مصرف هوشمندانه سوخت"، به بررسی عواملی که منجر به افزایش آلودگی در کشور می‌شوند پرداخته است.

این اینفوگرافی نشان می‌دهد که سهم منابع ثابت شامل منابع صنعتی، منابع خانگی و منابع تجاری و اداری در تولید آلایندگی هوا، 17.1 درصد است و سهم منابع متحرک 82.2 درصد است. همچنین، در کشور ما، 20 میلیون وسیله نقلیه در حال تردد است و از این تعداد، 7 میلیون وسیله نقلیه فرسوده است. همچنین، باید به این نکته اشاره کرد که تعداد 10 میلیون موتورسیکلت فرسوده نیز در کشور وجود دارد.

متوسط مصرف خودروهای قدیمی در هر 100 کیلومتر به مقدار 20 لیتر برآورد می‌شود. این موضوع غیر از آلودگی هوا، باعث مصرف بالای سوخت نیز می‌شود. همچنین متوسط مصرف خودروهای سنگین در هر 100 کیلومتر برابر با 60 لیتر است.

در سال 1401، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران اعلام کرد که سهم وسایل نقلیه شخصی، تاکسی و وانت در آلودگی هوا در حدود 7 درصد است، در حالی که درصد انتشار آلودگی توسط این وسایل به 38 درصد می رسد. این درصد نشان می دهد که خودروهای قدیمی چقدر به آلودگی هوا و تولید آلودگی کمک می کنند.

بر اساس یک مطالعه انجام شده در شرکت کنترل کیفیت هوا، مشخص شده است که یک خودروی قدیمی با سیستم کاربراتوری در مقایسه با خودروهای مشابه با استاندارد یورو 4 و یورو 5، حداقل 26 برابر میزان آلاینده تولید می کند. به همین دلیل، یکی از اولویت های مهم در کاهش آلودگی هوا، رها کردن خودروهای قدیمی و غیراستاندارد است.

در سال 1401، حسین حسین‌زاده، عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد که در حال حاضر حدود 20 میلیون خودرو قدیمی و چند میلیون موتورسیکلت قدیمی در ایران در حال استفاده هستند. این خودروها نه تنها بیش از حد سوخت مصرف می‌کنند، بلکه همچنین استانداردهای جهانی را نیز ندارند. علاوه بر این، وجود ناوگان حمل و نقل عمومی قدیمی و کامیون‌ها و خودروهای سنگین بین شهری با مصرف بالای گازوئیل، به‌علاوه عدم رعایت استانداردهای جهانی در این خودروهای قدیمی، باعث وجود مشکلات شدید آلودگی هوا شده‌اند. برانگیخته شدن خودروهای سنگین با سن بالا که هر صد کیلومتر آن‌ها 60 لیتر سوخت مصرف می‌کنند به تنهایی یک فاجعه زیست‌محیطی به‌شمار می‌آید.

در چند دهه اخیر، تصوری برای حل مشکل آلودگی هوا وجود نداشته و متأسفانه ظرفیت شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان نیز در این حوزه استفاده نشده است. امروزه، جوانان کشور و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند با ابداعات خود به حل برخی از مشکلات آلودگی هوا کمک کنند. باید به آن‌ها اعتماد کرده و از توانمندی‌هایشان بهره ببریم. مشکل آلودگی هوا تنها مسئله وزارت نفت نیست و امروزه همه دستگاه‌ها باید مشارکت کنند تا این معضل برطرف شود. در غیر این صورت، در آینده با خسارات غیرقابل جبران اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی روبه‌رو خواهیم شد.

داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم، در سال 1401 اعلام کرد که تهران و سایر کلان‌شهرهای کشور به طور مداوم با مشکل بیش از ظرفیت بارگزاری روبرو هستند. این در عوض، منجر به وجود جمعیتی بیش از توان خود این شهرها شده است. جمعیت فراتر از ظرفیت بارگزاری باعث وقوع مشکلات مختلفی می شود و نیاز به توجه و تلاش جدی برای مدیریت جمعیت و حمایت از توسعه پایدار شهرها با رشد جمعیتی بالا را می طلبد.

تعداد 7 میلیون خودرو و 10 میلیون موتورسیکلت فرسوده در کشور ما وجود دارد که مسئول بخش عظیمی از آلودگی هوا هستند. هر روز، بدون اینکه خودروها اتلاف شوند یا خارج شوند، خودروهای جدیدی به خیابان‌هایمان اضافه می‌شود و آلودگی هوا را به شدت تشدید می‌کند. مشکل اصلی همانند خودروهایی است که عمر مفید آن‌ها به پایان رسیده و از طریق تجهیزات برقراری موثر نشده‌اند. اگر 70 درصد خودروها در سن فرسودگی قرار داشته باشند و 1000 دستگاه خودرو جدید به بازار وارد شود، مشکل همچنان پابرجا خواهد بود و آلودگی هوا تنها افزایش خواهد یافت. برای حل این مشکل، قدیمیترین خودروها را کاهش داده و آن‌ها را با خودروهای برقی و پیشرفته‌تر جایگزین کنیم.

در سال 1401، شهاب‌الدین متاجی، مدیر سابق برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، توضیحاتی درباره نقش بنزین در آلودگی هوا ارائه داد.

با توجه به بیانات ایشان، بنزین می‌تواند در دو مرحله به آلودگی منجر شود: قبل از احتراق و در زمان نگهداری، انتقال، سوخت‌گیری و پس از احتراق. در مرحله قبل از احتراق، با بهبود کیفیت و کاهش ترکیبات آلاینده مانند آروماتیک‌ها و بنزن، و همچنین نصب تجهیزات بازیافت بخار بنزین در تانک‌ها و محفظه‌های نگهداری، و همچنین در ایستگاه‌های سوخت‌گیری و در زمان سوخت‌گیری خودرو، می‌توان آلودگی قبل از احتراق را به طور قابل توجهی کاهش داد.

اکنون استاندارد مورد قبول بنزین‌های یورو 5 و 4 شامل مقادیر زیر است: اروماتیک کمتر از 35 درصد، بنزن کمتر از 1 درصد و فشار بخار کمتر از 10 پی‌اس‌آی. بسیاری از پالایشگاه‌های ایران توانسته‌اند ترکیبات مذکور را در محدوده قابل قبول قرار دهند، در حالی که تعداد کمی از پالایشگاه‌های دیگر نیز در حال اجرای طرح‌هایی برای ارتقای کیفیت بنزین خود هستند.

با توجه به فراهمی استانداردهای یورو 5 و 4، تفاوت قابل توجهی در میزان موجودی گوگرد وجود دارد. در استاندارد یورو 5، حداکثر میزان گوگرد مجاز در هوا کمتر از ده گرم در میلیون گرم است، در حالی که در استاندارد یورو 4، حداکثر میزان مجاز گوگرد کمتر از پنجاه گرم در میلیون گرم است. یکی از دلایل این کاهش، به اضافه کاهش اکسید گوگرد در هوا، جلوگیری از صدمه رساندن گوگرد به کاتالیزر تصفیه دود خروجی موتور است. ثبت سریعتر سیستم های بازیابی گازهای آلوده در جایگاه های سوخت و مخازن بنزین میتواند به اتمام تخلیه این نوع آلودگی کمک کند.

در آذر ماه سال 1401، استاد دانشگاه صنعتی‌ شریف به نام هاشم اورعی، درباره آلودگی هوای شهرهای بزرگ ایران توضیحاتی ارائه داد. او معتقد است که عامل اصلی آلودگی هوا در این شهرها، شبکه حمل و نقل است. در کشور، حدود 8 تا 12 میلیون موتورسیکلت وجود دارد که برای حرکت از بنزین استفاده می‌کنند و هیچ سهمی از برق در شبکه حمل و نقل ایران ندارد. یک عامل مهم دیگر، نیروگاه‌ها هستند. آمار نشان می‌دهد که نیروگاه‌ها حدود 20 درصد و شبکه حمل و نقل حدود 60 درصد از آلودگی هوا را تولید می‌کنند. در کل، 33 درصد گاز کشور برای این نیروگاه‌ها استفاده می‌شود. آلودگی گاز حاصل از دیگر سوخت‌ها مانند مازوت و گازوئیل که به جای گاز در فصل زمستان استفاده می‌شوند، کمتر است. با این حال، مسئله این است که در آغاز فصل سرما، گاز به میزان کافی برای نیروگاه‌ها تامین نمی‌شود. به عبارت دیگر، در مناطق هسته‌ای کلانشهرها، از حامل‌های انرژی جایگزین برای گاز استفاده می‌شود، اما وقتی آلودگی در دیگر مناطق ایجاد می‌شود، غلظت آلودگی در سراسر کشور افزایش می‌یابد.

یکی از مشکلات فعلی ما در تولید و مصرف انرژی دو جنبه است؛ ناترازی در تولید و مصرف گاز و وابستگی ۹۰ درصدی شبکه برق به گاز. باید به سرعت به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کنیم تا وقتی که گاز جهانی منتشر نمی‌شود، بتوانیم برق را از منابع خورشیدی و بادی تامین کنیم.

آقای اورعی همچنین توضیح داده است که راهی که اولین و موثرترین آن است، حرکت به سمت خودروهای برقی است. به طور معمول، یک خودرو برای هر 100 کیلومتر پیمایش، 4 لیتر بنزین مصرف می‌کند. اما در کشور ما، در شرایط عادی این میزان به 8 لیتر و در زمان ترافیک به 10 لیتر افزایش می‌یابد. این به این معناست که ما تا 2.5 برابر بنزین نسبت به کشورهای دیگر برای پیمایش مسافت ثابت مصرف می‌کنیم و این باعث لجام گسیختگی صنعت خودرو در کشور شده است. در حالی که خودروسازان در سراسر جهان ملزم به ارتقای کیفیت خودروهای خود هستند تا قادر به رقابت در بازار شوند. این به این معناست که آن‌ها به سمت خودروهای برقی و فناوری پیشرفته روی می‌آورند. درحقیقت صنعت خودرو در کشور ما به دلیل حمایت سیاسی نامناسب و فقدان حوصله‌ی ارتقای کیفیت، توانسته است در پیشرفت و رقابت با دیگران عقب بماند.

تا زمانی که قیمت بنزین در کشور به حدی ارزان است که مصرف آن برای مردم بی‌اهمیت است و همچنین یارانه‌های بالای 90 درصد برای بنزین و 99 درصد برای گازوئیل داده می‌شود، افراد هیچ ترغیبی برای استفاده از خدمات حمل و نقل عمومی ندارند.

راه حل شرایط فعلی آلودگی هوا به خواست مقاله نویس نیازمند تصمیم و اراده است. همچنین، این راه حل هزینه‌های سیاسی نیز خواهد داشت. برای حل مشکل آلودگی هوا باید قیمت بنزین افزایش یابد، شبکه حمل و نقل شهری گسترش یابد و کیفیت خودرو بهبود یابد. به علاوه، به دلیل رشد مصرف بیش از تولید، واردات بنزین صورت خواهد گرفت و نابرابری در تأمین سوخت پیشروی خواهد کرد. وقتی نگرانی نسبت به تأمین سوخت به وجود می آید، کیفیت کاهش می یابد تا تولید افزایش یابد و این چالشی است که آلودگی هوا را تشدید می کند.

در تاریخ آذر ماه سال ۱۴۰۱، جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران، در جلسه روز ۲۰ آذر شورای شهر تهران اعلام کرد که ایران در میان ۱۱۳ کشور جهان، در رتبه ۲۴ از نظر آلودگی هوا قرار دارد. همچنین، تهران در میان ۱۰۷ پایتخت های دنیا نیز در رتبه ۲۱ قرار دارد. اعلام شده است که هر سال بیش از ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر به دلیل آلودگی هوا در سراسر جهان جان خود را از دست می‌دهند، و از این تعداد، ۴.۵ میلیون نفر به دلیل تماس با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون جان خود را از دست می‌دهند.

تاکید شود که آلودگی هوا از عوامل مهمی است که در بهبود سلامت و کاهش مرگ و میر تأثیر می‌گذارد. در حقیقت، آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر در سراسر جهان محسوب می‌شود. هر چند، در کشورهای در حال توسعه، این موضوع به عنوان سومین عامل مرگ و میر در نظر گرفته می‌شود. این موضوع قابل تأمل است زیرا آلودگی هوا اثرات ظاهری چندانی ندارد، اما بر افراد مستعد مانند کودکان، سالمندان و مادران باردار تأثیر قابل توجهی دارد. به عنوان مثال، گازهای آلاینده مانند ازن، ذرات معلق، نیتروژن و دی اکسید کربن منجر به مشکلاتی مانند گرفتگی عروق، سرطان‌ها، عفونت‌های ریوی و مرگ و میر نوزادان می‌شوند. این مسئله بیان می‌کند که صنایع و خودروهای حمل و نقل از عوامل اصلی تولید آلاینده‌های کم‌تر از ۲.۵ میکرون هستند و کربن سیاه نیز برای سلامت بسیار مضر است. همچنین، هوای آلوده اثرات روانی نیز دارد و می‌تواند خشونت، اضطراب و افسردگی را در افراد ایجاد کند. بنابراین، ضرورت بهبود کیفیت هوا و کنترل آلاینده‌های موجود در آن برای حفظ سلامت عمومی جامعه الزامی است.

با توجه به آمارها و اظهارات ارائه شده، در سال‌های اخیر بیش از ۲۶ هزار نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند و هزینه‌های اقتصادی بالایی نیز به واسطه این مشکل به وجود آمده است که تخمین زده می‌شود تا ۳۰ میلیارد دلار باشد. همچنین، هزینه‌های مرتبط با درمان و جانبازی شهروندان تهران نیز در حدود سه میلیارد دلار در سال است. اخبار خوب این است که بهبودی در وضعیت گازوئیل در کشور رخ داده و تولید اکسید گازوئیل کاهش یافته است. اما دیگر آلاینده‌ها در حال افزایش است و طبق آمارهای روزانه، حدود ۱۷ درصد آلودگی هوا ناشی از منابع ثابت است و مابقی مربوط به منابع متحرک مانند موتورسیکلت و خودروها است. همچنین، ۶۰ درصد آلاینده‌های هوا مربوط به ذرات معلق ناشی از منابع متحرک است. در حقیقت، در مواقعی که تردد خودروهای سنگین در روز ممنوع است، آلودگی هوا در ساعات شب به دلیل حرکت این خودروها ادامه می‌یابد. وجود امکان کنترل تردد کامیون‌ها در شب یکی از معضلات بزرگ در تولید آلاینده‌ها محسوب می‌شود.

مقاله ارسالی اپمن را مورد بررسی قرار دادم و نکات مهم را برجسته کردم. برنامه‌های دوم تا ششم هنوز به طور کامل اجرا نشده است و این امر منجر به افزایش استانداردهای کشور می شود. وجود خودروهای فرسوده غیر استاندارد موجب آلودگی محیط زیست شده و باعث ایجاد سوء‌بازدید در کشور می شود. حل مشکل آلودگی به وسیله خودروهای الکتریکی ممکن است که با نصب فیلتر جاذب دود در اتوبوس‌ها و کامیون‌های شهری، تعویض موتورهای کاربراتوری، تعویض کاتالیست سیستم تاکسی و مدیریت تقاضای سفر به وسیله خدمات دولت الکترونیک و مناسب سازی سوخت عملی شود. همچنین، نوسازی ناوگان اتوبوسرانی، توسعه مترو و جلوگیری از مازوت سوختی نیز از راهکارهای مؤثر است.

حبیب کاشانی، عضو شورای شهر تهران، در ادامه به این نکته اشاره کرد که این گزارش می‌تواند به عنوان یک سند قابل استفاده برای قوه قضائیه باشد. در طول ۴۳ سال گذشته، هیچ مسئولی به دلیل عدم انجام تعهدات خود در زمینه کاهش آلودگی هوا، از سمت خود کنار نرفته است.

در آذر 1401، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست، داریوش گل‌علیزاده، در مورد ادامه آلودگی هوا و خسارت‌های آن توضیحاتی ارائه کرد. وزارت بهداشت موظف است هر سال خسارت‌های بهداشتی ناشی از آلودگی هوا را برآورد کند، طبق قانون هوای پاک. در سال ۱۴۰۰، این وزارتخانه یک مطالعه را در ۲۷ شهر اصلی با جمعیت تقریبی ۳۵ میلیون نفر که در آن آلودگی هوا وجود داشت، انجام داد. در این مطالعه، میزان مرگ و میر سالانه ناشی از ذرات معلق با اندازه کمتر از ۲٫۵ میکرون مورد بررسی قرار گرفت.

طبق مطالعه فوق، در سال گذشته، تعداد مرگ و میر به دلیل آلودگی هوا در 27 شهر بیش از 20،000 نفر بوده است. این آمار مرگ و میر تخمین زده شده است که از طرف وزارت بهداشت به خسارت معادل 11.3 میلیارد دلار برآورد می شود. در این مطالعه، فقط مرگ و میر مرتبط با ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون بررسی شده است. با این حال، اگر آلاینده های گازی و گرد و غبار با اندازه ذرات کوچکتر از 10 میکرون نیز در نظر گرفته شود، مطمئنا میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا بیشتر از آمار اعلام شده توسط وزارت بهداشت خواهد بود.

به اعتقاد آقای گل‌علیزاده، تهران در سال ۱۴۰۰ شهادت حداقل 6 هزار نفر را به دلیل آلودگی هوا به خود دیده است. بجز خطرات بهداشتی و جانی مربوط به آلودگی هوا، اگر سایر خسارات موجب تاثیرات منفی این پدیده، مانند آسیب به صنعت گردشگری، خسارات زیرساختی و عمرانی، تاخیر در پروازها، تعطیل شدن کسب و کارها و مراکز آموزشی به دلیل آلودگی و ریزگردها، اثرات نامطلوب بر تنوع زندگی، و ضررهای روانی، روحی و اجتماعی به دلیل تشدید آلودگی هوا را در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که خسارات ناشی از آلودگی هوا در کشور بسیار بیشتر از عددی که وزارت بهداشت اعلام کرده است، یعنی 11.3 میلیارد دلار سالانه، بوده است.

متوجه شدیم که بودجه لازم برای مقابله با آلودگی هوا کمتر از خسارات اقتصادی و اجتماعی ناشی از این مشکل است. بنابراین، سرمایه‌گذاری و تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای رفع آلودگی هوا به صرفه خواهد بود. باید توجه داشت که برای حل مشکل آلودگی هوا نیاز به بودجه بالا نیست و با صرف هزینه‌های کمتر و با تغییر برخی رویکردهای مدیریتی و اجرایی، می‌توان میزان آلاینده‌ها در شهرهای بزرگ را کاهش داد.

آلودگی هوا در شهر تهران به دلیل وجود وسایل نقلیه و منابع ساکن رخ می‌دهد. این تحرکات خرید و فروش وسایل نقلیه و نیاز به مسکن در شهر تهران باعث شده است که 59 درصد آلودگی هوا به وسیله وسایل نقلیه و 41 درصد آلودگی هوا به وسیله منابع ساکن ایجاد شود. از طریق نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان تهران، زهره عبادتی توضیح داد که بخش عمده ای از منابع ساکن که بیشترین تأثیر را در آلودگی هوا دارند، واحدهای صنعتی و پالایشگاه های مرکزی هستند. به‌ویژه در سوم فصل سال زمستان، ذرات معلق با اندازه کمتر از 2.5 میکرون آلایش شدیدی را در هوا ایجاد می‌کنند.

طبق گفته‌های این مقاله، قانون هوای پاک به خروجی‌های غیراستاندارد صنایع جرم‌انگاری شده است و از آن‌ها در محیط زیست پاسخگویی می‌شود. در صورتی که خروجی تولید شده توسط واحدها در گشت و پایش‌ها استاندارد نباشد، به آن‌ها تذکر داده می‌شود. در صورت عدم توجه به اخطار زیست محیطی، این واحدها به مراجع قضایی ارجاع داده می‌شوند و فعالیت آن‌ها متوقف می‌شود یا مجبور به نصب سیستم‌های کنترلی می‌شوند. در طول شش ماه ابتدای سال، جمع‌آوری و انتقال 116 واحد آلاینده نیز انجام شده است. در کل، در این دوره زمانی 3881 مورد گشت و پایش انجام شده و 1976 اخطار زیست محیطی صادر شده است.

کنترل آلودگی هوا، همکاری همه دستگاه‌های مکلف در قانون هوای پاک را می‌طلبد. یکی از دستگاه‌هایی که نقش بسیار مهمی دارد، زیرمجموعه‌های وزارت کشور شامل شهرداری‌ها، بخشداری‌ها و دهیاری‌ها هستند که باید به تکالیف خود عمل کنند. همچنین، پسماندسوزی‌ نیز با آغاز فصل سرما در کل استان به‌صورت گسترده رخ می‌دهد که نقش قابل توجهی در افزایش آلودگی هوا دارد. لذا، تمامی دستگاه‌ها باید به وظایف قانونی خود عمل و نظارت‌ها را بیش‌تر کنند تا در سال جاری، با چالش‌های آلودگی هوا کم‌تری مواجه شویم.

برای کسب اطلاعات درباره وضعیت آلودگی هوای تهران، شما می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید. این لینک شامل بررسی آلودگی هوا در طول ۲۴ ساعت گذشته و نیز میزان شاخص آلودگی هوا در طول یک هفته اخیر است.

متنی انتخاب شده از یک مقاله به شکل زیر است: "با توجه به تحقیقات اخیر در حوزه علوم دارویی، نشان داده شده است که مصرف مکمل‌های زینک می‌تواند برای بهبود سلامت بدن مفید باشد. زینک یک عنصر معدنی مهم است که در بدن ما نیاز داریم. زینک موجود در مکمل‌ها باعث افزایش سطح زینک در بدن می‌شود که می‌تواند بهبودی در مسائلی مانند عملکرد سیستم ایمنی، رشد و ترمیم بافت‌ها، عملکرد مغز و حافظه و تنظیم هورمون‌ها به همراه داشته باشد. اما مطالعات بیشتری نیاز است تا بتوان به طور دقیق نقش زینک در بهبود سلامت بدن را تعیین کرد." بازنویسی شده: "به دنبال تحقیقات اخیر در علوم دارویی، شواهدی نشان داده است که استفاده از مکمل‌های زینک می‌تواند برای بهبود سلامتی سازنده باشد. زینک یک عنصر معدنی اساسی است که برای حفظ عملکرد بهینه بدن ما ضروری است. افزودن زینک از طریق مکمل‌ها به سبب افزایش سطح آن در بدن، می‌تواند در بهبود عملکرد سیستم ایمنی، رشد و ترمیم بافت‌ها، عملکرد مغز و حافظه، و تنظیم هورمون‌ها تاثیرگذار باشد. با این حال، نیاز به تحقیقات بیشتری است تا نقش دقیق زینک در بهبود سلامت بدن تعیین شود."

کیفیت هوای تهران بر اساس شاخص آلودگی هوا در جدول زیر نمایش داده شده است.

براساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، داده‌های فوق ارائه شده‌اند.