آشنایی با مورگان +4 مدل 1966

برند مورگان یکی از تاریخی‌ترین و معتبرترین نام‌ها در صنعت خودروسازی است که ممکن است برای ایرانیان چندان آشنا نباشد. این خودروساز معتبر در سال‌های پیش از 1357 اقدام به واردات محصولات خود به ایران کرد، اما به دلیل تمرکز مورگان بر تولید خودروهای اسپرت و کلاسیک با تیراژ بسیار محدود، این محصولات به تعداد اندکی در دسترس قرار گرفتند.

ایرانیان خوش‌شانس بوده‌اند که یک دستگاه مورگان +4 مدل 1966 به طور کامل ترمیم شده و در شرایط عالی توسط تیمور ریشار، راننده با تجربه مسابقات اتومبیلرانی در ایران و اروپا، بازسازی شده است. این مقاله به بررسی مورگان +4 سری اول مدل 1966 می‌پردازد که بدون شک یکی از بهترین خودروهای کلاسیک بریتانیایی در ایران به شمار می‌آید.

برند خودروسازی مورگان در سال 1910 میلادی توسط هنری فردریک استنلی مورگان، که به اختصار H.F.S. Morgan نامیده می‌شود، تأسیس گردید. او از سال 1937 تا زمان فوتش در سال 1959 میلادی، رهبری این برند را بر عهده داشت و بدون شک یکی از خاص‌ترین و شناخته‌شده‌ترین خودروسازان بریتانیایی را ایجاد کرد.

شرکت مورگان، که به طور کامل با نام مورگان موتور کمپانی و به اختصار با MMC شناخته می‌شود، از آغاز تا کنون به شیوه‌ای خانوادگی و کاملاً خصوصی فعالیت می‌کند. ویژگی منحصر به فرد این برند در این است که تمامی محصولات آن به صورت کاملاً دستی ساخته و مونتاژ می‌شوند. همچنین، مورگان از ابتدا تاکنون از انواع چوب در ساختار فنی بدنه و شاسی خودروهای خود استفاده کرده است، رویکردی که تا انتهای قرن بیستم نیز ادامه داشته است.

سال‌ها انتظار برای دریافت خودروهای سفارشی برند مورگان، به خاطر دست‌ساز بودن محصولات این شرکت، امری رایج است و مشتریان می‌توانند بین شش ماه تا 10 سال منتظر بمانند. به همین دلیل، ممکن است همه خریداران نتوانند به این محصولات دست یابند. این وضعیت باعث شده که مشتریان مورگان از گروهی خاص و وفادار تشکیل شوند. علاوه بر این، تولید محدود و روند کند ساخت این خودروها، به ارزش مادی و معنوی آن‌ها افزوده است.

اولین محصول شرکت مورگان، یک خودرو شخصی سه‌چرخه‌ای بود که توسط خود شخص مورگان طراحی و ساخته شده بود. این سه‌چرخه، الهام‌بخش او برای شروع فرآیند طراحی و تولید خودروهای جدید شد. به همین دلیل، تمامی محصولات اولیه برند مورگان از نوع سه‌چرخه طراحی شدند. نخستین مدل چهارچرخ این خودروساز در سال 1937 به بازار عرضه شد، در حالی که نسخه سه‌چرخ تا سال 1952 ادامه به تولید یافت.

نسخه +4 اولین بار به عنوان جایگزین مدل چهار چرخ 4/4 (چهار نفره)، در ساختاری کشیده‌تر و قدرتمندتر به تولید رسید. سری اول این خودرو بین سال‌های 1950 تا 1969 میلادی بر خط تولید قرار داشت و در نتیجه، نسخه مورد معرفی «خودرو شاپ» به مدل 1966، نسخه نهایی تولید سری اول مورگان +4 است.

مدل +4 در سال‌های 1985 و 2005 به طور مجدد بازنگری و اصلاح شد و به همین دلیل تا سال 2020 در سه نسل متفاوت در خط تولید باقی ماند. این مدل به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نام‌ها در برند مورگان شناخته می‌شود.

عدد 4 در نام این خودرو به تعداد سیلندرهای آن اشاره دارد. نام‌گذاری مدل 4/4 به معنای ظرفیت حمل چهار سرنشین و مجهز بودن به یک پیشرانه چهار سیلندری است. همچنین نسخه +8 این خودرو، که مدل دو نفره‌اش محسوب می‌شود، به پیشرانه V8 از گروه خودروسازی روور مجهز می‌باشد.

از سال 2020 به بعد، مدل جدید پلاس چهار (Plus Four) جایگزین مورگان +4 شد. با وجود اینکه نام و طراحی آن شباهت زیادی به مدل قبلی دارد، اما شاسی تمام آلومینیومی پلاس چهار موجب شده تا این خودرو به طور کلی یک تجربه جدید و منحصر به فرد را به ارمغان بیاورد.

یکی از ویژگی‌های برجسته برند مورگان در بیش از ۱۱۰ سال فعالیت خود، تمرکز بر طراحی‌های کلاسیک و قدیمی از دوران اولیه صنعت خودرو است. حتی جدیدترین و پیشرفته‌ترین محصولات این شرکت نیز تحت تأثیر همین زبان طراحی قرار دارند. به همین دلیل، ممکن است با کمی اغراق، تنها با یک نگاه به یک مدل مورگان نتوان به راحتی تشخیص داد که این خودرو از دهه ۱۹۶۰ میلادی است یا متعلق به دوران امروز.

چه بخواهید و چه نخواهید، برند مورگان به عنوان یکی از وفادارترین خودروسازان در تاریخ صنعت خودرو، همواره به حفظ سبک طراحی و ساختار مهندسی خود وفادار مانده است. همین امر سبب شده که محصولات این شرکت نه تنها از نظر ظاهری، بلکه از لحاظ باطنی نیز نمایانگر تکنولوژی و طراحی کلاسیک وینتج باشند. این خودروها با هدف بهبود کیفیت و تجربه رانندگی، به طور هوشمندانه تکنولوژی‌های مدرن را با خصوصیاتی از گذشته ترکیب کرده‌اند.

خودروی بازسازی شده توسط تیمور ریشار، مدل 1966، دارای بدنه‌ای کوپه با سقف تاشو و ظرفیت نشستن برای دو سرنشین است. این خودرو به سبک مدل‌های تولیدی دهه‌های 1920 و 1930 میلادی طراحی شده و شامل المان‌هایی از صنعت هوایی آن دوران است. یکی از نکات جالب در طراحی محصولات مورگان، که هنوز هم در خودروهای امروزی دیده می‌شود، به کارگیری جلوپنجره گنبدی کرومی، دو چراغ دایره‌ای جلو و گلگیرهای قوس‌دار است که از خودروهای کلاسیک الهام گرفته شده‌اند. همانند گذشته، طراحی منحصربه‌فرد و قدیمی این خودروها تا به امروز تغییرات چشمگیری نداشته و تنها برخی بهبودها و نوسازی‌ها در راستای این طراحی انجام شده است.

یکی از ویژگی‌های بارز طراحی مورگان +4، کاپوت کشیده و مشبک آن است که دارای تعدادی دریچه خروجی هوا در دو طرف می‌باشد که به سمت بالا باز می‌شوند. به همین دلیل، کاپوت با یک نوار چرمی به خوبی در جای خود مستحکم می‌شود. این عنصر طراحی حتی در سال 1966 نیز از جمله طرح‌های کلاسیک به شمار می‌رفت، اما برای مورگان، این تنها یک نماد از سنت دیرینه و پایدار آنهاست.

در نمای جانبی، حضور برجسته و تأثیرگذار گلگیرهای قوس‌دار، ریم‌های فولادی سیمی و شیشه کوتاه جلو به وضوح زیبایی منحصر به فرد این خودرو را به نمایش می‌گذارد.

همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، نمای عقب مورگان به سرعت به پایان می‌رسد. این پایان که به سبک مینیمالیستی طراحی شده است، با استفاده از چراغ‌های خطر کوچک و تایر زاپاس تمام سایز، به زیبایی در بخش انتهایی تکمیل می‌شود. همچنین، این طراحی در کنار سپر کرومی و ضربه‌گیرهای بزرگ، جلوه‌ای از زیبایی را برای این مورگان +4 به ارمغان آورده است.

با توجه به طراحی استثنایی‌اش که به خوبی با عصر نوین صنعت خودرو هماهنگ است، مورگان +4 ابعادی برابر با 3683×1422×1321 میلی‌متر دارد و فاصله محوری آن فقط 2438 میلی‌متر است. به همین دلیل، این خودرو به عنوان یک اسپرت کانورتیبل دو نفره و بسیار جمع‌وجور با فضای داخلی محدود شناخته می‌شود.

نمای داخلی این خودرو ساخت مورگان با طراحی ساده، اما حاوی جزئیات منحصر به فردی است که در هیچ خودرویی از آن زمان یافتی نمی‌شود. داشبورد این مدل، با سطحی کاملاً مسطح و از چوب طبیعی ساخته شده، جلوه‌ای بی‌نظیر به داخل خودرو بخشیده است.

از منظر دقت و توجه به جزئیات، نشانگرهای سه قلو دایره‌ای اطلاعات حیاتی مورد نیاز راننده را به راحتی در دسترس قرار می‌دهند. نشانگر سرعت لحظه‌ای در یک قاب مشکی جذاب به همراه کلیدهای کنترلی ساده، به نمایش چهارگانه‌ای از حجم باک سوخت، دمای موتور، فشار روغن و جریان دینام پرداخته است. جالب است که نشانگر دور موتور نیز بر روی داشبورد و درست در پشت فرمان چهارشاخه با رنگ کرمی استخوانی قرار دارد، حال آنکه در دوران خود، این کارواژه فقط به عنوان یک گزینه اضافی در بسیاری از خودروهای تولید انبوده جهانی قابل دسترسی بود. در واقع، فراتر از امکانات مورگان 1966 نمی‌توان توقعی داشت.

مورگان به عنوان یک خودروساز با تولید محدود، تمام محصولات خود را به صورت دستی و با دقت بسیار بالا طراحی و تولید می‌کند. علاوه بر این، بر اساس استانداردهای روز، بسیاری از اجزای حیاتی این خودروها، همچون کف اتاق و کلاف‌های عرضی شاسی، از چوب باکیفیت و با دوام ساخته می‌شود. مدل +4 مورگان نیز از این قاعده مستثنی نیست و به نحوی طراحی شده که ترکیبی از هنر و مهندسی را به نمایش بگذارد.

استفاده از چوب به جای فلز ممکن است کمی غیرمعمول به نظر برسد، اما باید بدانید که چوب به کار رفته در این خودرو از درخت زبان گنجشک گرفته شده است، که از درختان بومی بریتانیا و منطقه اسکاتلند محسوب می‌شود. این درخت پس از عبور از مراحل صنعتی مختلف، به گونه‌ای پردازش می‌شود که در برابر رطوبت، پوسیدگی و خوردگی مقاوم گردد. به طور جالب، این چوب می‌تواند به اندازه‌ای محکم باشد که حتی میخ فولادی به راحتی در آن نفوذ نکند. به همین دلیل، چوب توانایی ارائه استحکامی مشابه فلزات آن دوران را دارد، در حالی که وزنش به طور قابل توجهی کمتر بوده و قابلیت انعطاف‌پذیری بیشتری را نیز به همراه دارد.

با توجه به پیشرفت‌های چشمگیر در تکنولوژی، امروزه کلاف‌های چوبی شاسی و پوشش چوبی کف اتاق در محصولات برند مورگان به نحو چشمگیری با فلزات سبک و مقاوم نظیر آلومینیوم جایگزین شده‌اند.

به عنوان یک خودروساز با تولید محدود، مورگان به طور طبیعی برای تأمین بخش‌های فنی خود به قطعات موجود در بازار و تولیدات دیگر شرکت‌های خودروسازی مراجعه می‌کند. این روند شامل موتور، گیربکس، محور انتقال نیرو و حتی سیستم تعلیق می‌شود. به همین دلیل، در طول زمان، مدل‌هایی از موتورهای برندهای مختلف مانند ترایومف، فورد، روور V8، ب‌ام‌و، فیات و جگوار در تولیدات این برند به کار گرفته شده است.

این نمونه مورد بررسی از موتور 2.0 لیتری چهار سیلندر خطی فورد بهره‌برداری می‌کند که با استفاده از دو کاربراتور SU و نسبت تراکم نسبتاً پایین 9.0:1، قادر است حدود 115 اسب‌بخار قدرت در دور 4750 و 160 نیوتون متر گشتاور در دور 3000 تولید نماید. با وزن بسیار سبک حدود 800 کیلوگرم و اتکا به گیربکس دستی چهار سرعته و همچنین نسبت نهایی سنگین دیفرانسیل، این خودرو همچنان از شتاب اولیه قابل توجهی برخوردار است و از نظر کلاس و هدف طراحی، در کنار محصولات چهار سیلندر لوتس قرار می‌گیرد.

مورگان +4، این قطعه ارزشمند، بیش از 30 سال پیش خریداری و سپس به یکی از کلکسیونرهای مشهور ایرانی منتقل شد. از آن زمان، تمامی مراحل تعمیر و بازسازی آن به‌طور اختصاصی توسط خود ریشار انجام شده است.

برند مورگان به عنوان یکی از کمتر شناخته‌شده‌های صنعت خودروسازی در ایران شناخته می‌شود. در دوران پیش از انقلاب، خودروهای کوچک و کم‌توان اروپایی معمولاً در بازار کشور طرفداران چندانی نداشتند. به همین دلیل، میزان واردات این برند بریتانیایی به ایران به شدت محدود بود و امروزه نمونه‌های سالم آن نادر و حتی از ارزش معنوی و مادی بالایی برخوردارند.

بر اساس اظهارات آقای ریشار، تعدادی محدود از مدل‌های مورگان در انواع دو نفره، چهار نفره و هشت سیلندر به بازار ایران عرضه شده است که از میان آن‌ها تنها دو دستگاه از نوع V8 بودند. در گذشته، تعداد کل خودروهای مورگان وارد شده به کشور قبل از انقلاب کمتر از بیست دستگاه بود، اما امروزه متاسفانه تعداد نمونه‌های سالم این برند معتبر در ایران به کمتر از انگشتان یک دست رسیده است.

_{عکاس: محمدرضا اناری}