
اگر مقاله قبلی ما را مطالعه کرده باشید، به یقین میدانید که در روزهای برفی، داشتن زنجیر چرخ در خودروی شما از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله، ابتدا به بررسی مزایای زنجیر چرخ در مقایسه با تایرهای زمستانی خواهیم پرداخت. سپس به معرفی انواع مختلف زنجیر چرخ خودرو میپردازیم و تفاوتهای بین زنجیر چرخ فلزی و زنجیر چرخ ژلهای را توضیح خواهیم داد. در بخش پایانی، زنجیر چرخ پارچهای را بررسی کرده و نکات اساسی و کلیدی برای بستن صحیح زنجیر چرخ را بیان خواهیم کرد.
زنجیر چرخ چیست؟
آیا میتوان با همان کفشهایی که برای ورزش یا دویدن استفاده میکنید، به کوهنوردی بروید؟ آیا مایل هستید با کفشهای راحتی در مسیری برفی قدم بردارید؟ پاسخ به این سوالات واضح است؛ هر نوع کفش برای یک فعالیت خاص طراحی شده است!
در دنیای خودروها، انتخاب تایر مناسب بستگی به نوع کاربرد و مشخصات فنی آنها دارد. شرکتها بر اساس ویژگیهای مختلف، از انواع متنوع و متفاوت تایرها برای محصولات خود بهره میبرند. در صورتی که هدف شما رسیدن به حداکثر سرعت در مسیرهای مستقیم است، باید تایرهایی را انتخاب کنید که کمترین مقاومت را در برابر جاده داشته باشند. اگر قصد دارید از مسیرهای ناهموار و سخت عبور کنید، انتخاب تایرهایی با ضخامت بالا و آجهای بلند که بتوانند به خوبی بر روی زمین چنگ بزنند، الزامی است. برای استفاده از خودروهای اسپرت در محیطهای شهری، گزینههای مناسبی نیز در دسترس است. اما در شرایط برفی و جادههای یخزده، باید از تایرهای ویژهای بهره ببرید تا ایمنی و عملکرد خودرو بهینه شود.
تا کنون مقالات بسیاری در مورد تایرها منتشر کردهایم. در این مقالات، به اهمیت آنها پرداختهایم، نکات مفیدی را مورد بررسی قرار دادهایم و به موضوعات جالبی در زمینه لوازم یدکی خودرو اشاره کردهایم. اما در مطلب امروز قصد داریم به جای بحث در مورد ویژگیهای تایر، به چگونگی استفاده بهینه از آنها در شرایط برفی بپردازیم.
تایر زمستانی بخریم یا زنجیر چرخ؟
شما ممکن است نام «تایرهای زمستانی» را شنیده باشید؛ این نوع تایرها به طور خاص برای رانندگی در شرایط برفی و یخزده طراحی شدهاند. تایرهای زمستانی دارای ویژگیهای خاصی هستند که به آنها اجازه میدهد در دماهای پایینتر عملکرد بهتری داشته باشند. بنابراین، یکی از اولین نکات تمایز آنها با تایرهای «چهار فصل» همین ویژگی است.
تایرهای زمستانی دارای ویژگیهای منحصر به فردی هستند که عملکرد آنها را بهبود میبخشد. در این میان، طراحی سطح و رویه این تایرها از اهمیت ویژهای برخوردار است. برخی از تایرها بدون میخ طراحی شدهاند، در حالی که بیشتر آنها حاوی تعداد زیادی میخ بر روی سطح خود هستند. این میخها به طور مؤثری از گیر کردن تایر در برفهای سنگین جلوگیری میکنند. علاوه بر این، هنگام ترمزگیری، عبور از پیچها و افزایش سرعت، این تایرها فرمانپذیری خودرو را به طرز چشمگیری افزایش داده و کنترل شما بر خودرو را بهبود میبخشند.
این موضوعات موجب شده است که تنها افرادی که در مناطق سردسیر جغرافیایی زندگی میکنند و بخشی از سال را با برف و سرما مواجهاند، یا کسانی که به دنبال ماجراجویی هستند، مشتریان اصلی این نوع تایرها باشند. اما رانندگان دیگر چه گزینههایی دارند؟!

رانندگان برای جلوگیری از دردسرهای تعویض تایر و کاهش هزینهها، معمولاً از تایرهای چهارفصل استفاده میکنند، اما در روزهای برفی، زنجیر چرخ را به این تایرها اضافه میکنند. این اقدام به نوعی به جایگزینی مقرون به صرفه و آسان برای تایرهای زمستانی تبدیل میشود. با این حال، باید توجه داشت که زنجیر چرخ به عنوان یک گزینه برتر در مقایسه با تایرهای زمستانی محسوب نمیشود، زیرا معایبی نیز دارد. به طور مثال، استفاده از زنجیر چرخ در جادههای خشک مجاز نیست و همچنین حداکثر سرعت مجاز خودرو در حین استفاده از آنها باید کمتر از 50 کیلومتر در ساعت باشد.
انواع زنجیر چرخ خودرو
زنجیرچرخها به طور کلی به دو دسته اصلی «کمربندی» و «پارچهای» تقسیم میشوند. زنجیرچرخ کمربندی به انواع زنجیرهایی اطلاق میشود که برای اتصال و نگهداری آنها از قلاب، قفل یا گیره استفاده میشود. این نوع زنجیرها عمدتاً از فلز ساخته میشوند، اما اخیراً زنجیرهای پلیمیری (پلاستیک سخت) نیز در بازار لوازم خودرو به وفور عرضه میشوند. در میان مدلهای کمربندی، زنجیرهای فلزی، کابلی و ژلهای از محبوبترین گزینهها به شمار میروند.
نوع پارچهای به عنوان یکی از گزینههای کمتر شناخته شده در میان رانندگان به شمار میرود، زیرا این نوع غالباً در مسیرهایی به کار میرود که برف کمتری بر روی جاده وجود دارد.
نحوه بستن زنجیر چرخ فلزی
زنجیر چرخهای فلزی یا زنجیر چرخهای برفی (tire chain) به عنوان یکی از رایجترین و قدیمیترین انواع زنجیر چرخ خودروها شناخته میشوند. این زنجیرها از مجموعهای از رشتههای فلزی که با قلابهایی به یکدیگر متصل شدهاند ساخته شده و به طور کامل دور چرخ خودرو را میپوشانند.
زنجیر چرخهای خودرو انواع مختلفی دارند، اما زنجیرهای فلزی معمولاً بهدلیل نیاز به استفاده از آچار مخصوص برای قفل کردن قلابها، سختترین مدلها برای نصب و راهاندازی به شمار میروند. پس از قرار دادن زنجیر، لازم است که قلابها بهصورت مطمئن و محکم با آچار چفت شوند تا زنجیر به خوبی به تایر بچسبد. بنابراین، اگر زنجیر چرخ فلزی را در صندوق عقب خودرویتان دارید، توصیه میشود یک بار آن را تست کنید تا با روش نصب و راهاندازی آن آشنا شوید و در مواقع بحران، آمادگی کامل داشته باشید.
یکی از نکات حیاتی در استفاده از زنجیرهای چرخ این است که این تجهیزات تنها در شرایط برفی موثر هستند. بنابراین، در صورتی که به طور ناگهانی وضعیت جوی تغییر کند یا برف از سطح جادهها ذوب شود، باید خودرو را متوقف کرده و زنجیر چرخها را باز کنید. ادامه حرکت با زنجیرهای فلزی میتواند به سطح آسفالت آسیب برساند و همچنین برای سلامت لاستیکها خطرناک باشد.
نحوه بستن زنجیر چرخ کابلی
زنجیر چرخ کابلی، که به عنوان زنجیر چرخ سیمی نیز شناخته میشود، نوعی زنجیر چرخ کمربندی است که از فولاد مستحکم تهیه میشود. این زنجیرها بر خلاف زنجیرهای فلزی سنتی، شامل قلابهای درهم تنیده نیستند و به جای آن از یک رشته سیم فلزی، شبیه به سیم بکسل، ساخته میشوند. به منظور افزایش مقاومت و کاهش آسیب به سیمها در حین حرکت، این رشتههای سیمی معمولاً با پوکههای فولادی پوشانده میشوند.
بستن زنجیر چرخ کابلی مشابه بستن زنجیر چرخ فلزی است، اما به دلیل قرارگیری قلابهای اتصال در ابتدا و انتهای زنجیر، این فرایند بسیار سریعتر و آسانتر انجام میشود. نکته قابل توجه این است که زنجیرهای کابلی به خوبی تمام سطح تایر را پوشش میدهند؛ بنابراین صرفنظر از اینکه چرخهای خودرو شما از نوع رینگ اسپرت باشد یا رینگ فولادی (قالپاق)، این زنجیرها مناسب هستند.
نحوه بستن زنجیر چرخ ژله ای
زنجیر چرخ پلاستیکی، که به زنجیر چرخ پلیمری یا زنجیر چرخ ژلهای نیز شناخته میشود، یکی از انواع سادهتر زنجیرهای کمربندی است. با توجه به وزن سبک و سهولت در استفاده، این نوع زنجیر چرخ در سالهای اخیر به محبوبیت چشمگیری دست یافته است و طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است.
نوع دیگری از زنجیر چرخهای ژلهای که در شرایط اضطراری و لحظاتی که وقت از اهمیت ویژهای برخوردار است، به کار میرود، زنجیرهای تسمهای نامیده میشود. این زنجیرها عموماً قیمت کمتری در مقایسه با سایر انواع زنجیرهای ژلهای دارند و به همین دلیل گزینهای مقرون به صرفه برای رانندگان محسوب میشوند.
زنجیر چرخ تسمهای برای استفادههای طولانی مدت مناسب نیست زیرا دوام کافی ندارد. بعد از اولین استفاده، این زنجیرها معمولاً در معرض شکستگی یا ترکهایی قرار میگیرند و امکان استفاده دوباره از آنها وجود ندارد. با این اوصاف، میتوان نتیجه گرفت که زنجیر چرخ تسمهای معمولاً به عنوان یک بار مصرف شناخته میشود. با این حال، آنها در شرایط خاص، از جمله جابجایی خودرو در فواصل کوتاه و زمانهای محدود، عملکرد مناسبی دارند.
نحوه بستن زنجیر چرخ پارچه ای
زنجیر چرخ پارچهای یا الیافی که به نامهای دیگری همچون جوراب تایر یا جوراب چرخ نیز شناخته میشود، برخلاف نامی که دارد هیچ زنجیری در تشکیل آن وجود ندارد! این نوع زنجیر چرخ، برای چرخهای با رینگهای اسپرت و همچنین چرخهایی با رینگ فولادی یا قالپاق قابل استفاده است.
زنجیر چرخ پارچهای، به دلیل طراحی خاصش، در حین رانندگی هیچ صدای اضافی ایجاد نمیکند که این ویژگی موجب افزایش راحتی رانندگی میشود. همچنین، نگهداری این زنجیرها در صندوق عقب خودرو به سادگی امکانپذیر است و به فضای کمی نیاز دارند، که این امر آنها را گزینهای عالی برای رانندگان در شرایط زمستانی میسازد.
نکات مهم برای بستن زنجیر چرخ
در فصلهای پاییز و زمستان، فرقی نمیکند که آفتاب درخشان باشد یا آسمان ابری؛ همواره زنجیرچرخ را به همراه داشته باشید. گاهی اوقات، تغییر ناگهانی شرایط جوی، بهویژه در جادههای برون شهری یا مناطق کوهستانی، میتواند رانندگان را به طرز غافلگیرکنندهای تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، از ریسک کردن بپرهیزید!
اگر از زنجیرچرخ فلزی استفاده میکنید، حتماً یک جفت دستکش نیز در کنار آن در صندوق عقب خودروی خود قرار دهید. در روزهای برفی، تماس طولانی با برف یا هوای سرد میتواند به پوست دستها آسیب برساند. در چنین شرایطی، اگر احتیاط نکنید و بخشی از زنجیر چرخ به دست شما برخورد کند، ممکن است دچار کبودی، خراش یا خونریزی شوید و این آسیبها معمولاً درد زیادی به همراه دارند. در برخی موارد، شدت این آسیبها به حدی است که امکان کنترل صحیح فرمان خودرو را برای شما دشوار میکند. بنابراین، از بروز هیچ گونه ریسکی خودداری کنید!
4- زنجیر چرخ باید بر روی چرخهای محرک نصب گردد تا عملکرد بهتری را تضمین کند.
برای بستن زنجیر چرخ فلزی به درستی، ابتدا باید زنجیر را به طور مسطح روی جاده قرار دهید. سپس خودرو را جابجا کنید تا چرخ دقیقا در مرکز زنجیر قرار گیرد. در مرحله نهایی، دو طرف زنجیر را به هم متصل کنید. برخی از رانندگان برای تسریع در این کار، زیر خودرو جک میزنند تا چرخ بالا آید و بستن زنجیر را آغاز کنند. این روش یکی از خطرناکترین شیوهها برای بستن زنجیر چرخ است، چرا که احتمال حرکت ناگهانی خودرو یا لغزیدن جک وجود دارد. بنابراین، از این روش ریسکدار بپرهیزید!
برخی از زنجیرچرخهای فلزی مجهز به آجهای یخشکن هستند. بنابراین هنگام نصب این نوع زنجیرها، به این نکته توجه داشته باشید که آجها باید به سمت بیرون تایر قرار گیرند تا بتوانند به درستی بر سطح برفی آسفالت چنگ بزنند. نصب نادرست این زنجیرها ممکن است منجر به ترکیدگی لاستیک شود.