در خودروهای با موتور احتراق داخلی، چندین نوع سیال در نواحی مختلف خودرو وجود دارد که هرکدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند. روغن موتور یکی از اجزای کلیدی خودرو است که توجه و نگهداری آن از اهمیت بالایی برخوردار است و مالکان معمولاً به صورت منظم آن را تعویض می‌کنند. اما بسیاری از دارندگان خودروها از دیگر روغن‌های ضروری غافل می‌شوند! روغن گیربکس یکی از روغن‌های بسیار مهم در عملکرد خودرو به شمار می‌رود. این روغن به عنوان یک سیال حیاتی عمل کرده و وظیفه اصلی‌اش روغن‌کاری اجزای داخلی گیربکس و جلوگیری از ایجاد اصطکاک میان آن‌هاست.

گیربکس به عنوان یکی از اجزای اساسی خودرو، وظیفه مهمی در انتقال قدرت از موتور به چرخ‌ها دارد. کیفیت و عملکرد گیربکس تأثیر بسزایی بر تجربه رانندگی و عملکرد کلی خودرو می‌گذارد. یکی از عوامل کلیدی برای حفظ سلامت گیربکس، تعویض منظم روغن آن است. روغن گیربکس، به جلوگیری از اصطکاک و خنک‌سازی دنده‌ها کمک می‌کند و در صورت عدم توجه به تعویض به موقع، ممکن است منجر به خرابی‌های جدی و کاهش طول عمر این قطعه حیاتی شود.

چه خودروی‌ شما دارای گیربکس دنده دستی باشد و چه اتوماتیک، اهمیت کیفیت و سلامت روغن در هر دو نوع گیربکس غیرقابل انکار است. در گیربکس‌های دنده دستی، روغن MTF و در گیربکس‌های اتوماتیک، روغن ATF به کار گرفته می‌شود.

روغن‌های گیربکس از لحاظ ترکیبات، استانداردها، پایداری حرارتی، کیفیت و ویسکوزیته تفاوت‌های زیادی دارند. انتخاب روغن مناسب برای هر نوع گیربکس بسیار حیاتی است، زیرا استفاده از روغن نادرست می‌تواند به مشکلات جدی و غیرقابل جبرانی منجر شود.

یکی از مهم‌ترین نکات در نگهداری خودرو، مطالعه دفترچه راهنمای آن است. برای بهره‌برداری بهینه از خودرو، لازم است که روغن گیربکس مطابق با توصیه‌های سازنده انتخاب شود. پس از شناسایی نوع گیربکس و روغن مناسب، باید به کیفیت روغن نیز توجه کرد. برای انتخاب روغن گیربکس با کیفیت، بهتر است تنها از برندهای معتبر و دارای استانداردهای تأیید شده استفاده نمایید. توجه داشته باشید که کیفیت روغن فقط به گران‌قیمت بودن آن بستگی ندارد؛ بسیاری از برندهای معتبر گزینه‌های اقتصادی و مناسب‌تری ارائه می‌دهند. لذا از استفاده از روغن‌های تقلبی و برندهای ناشناخته پرهیز کنید.

به جز تأثیر نوع خودرو و گیربکس در انتخاب روغن، شرایط رانندگی و محیط نیز باید مدنظر قرار گیرد. رانندگان با سبک رانندگی پر فشار و در شرایط شهری بهتر است از روغن‌های با ویژگی‌های روانکاری بالا و تحمل دمایی مناسب بهره‌مند شوند.

فاصله زمانی برای تعویض روغن گیربکس در خودروهای اتوماتیک و دستی متفاوت است و باید به آن توجه ویژه‌ای شود. همچنین عوامل دیگری نیز در این فرآیند حائز اهمیت‌اند، از جمله مدل خودرو، سبک رانندگی، نوع و کیفیت روغن گیربکس و ... .

با گذشت زمان و استفاده از خودرو، روغن گیربکس به تدریج کیفیت و کارایی خود را از دست می‌دهد. یکی از نشانه‌های مهم زمان تعویض روغن گیربکس، مشکل در انتقال دنده‌هاست، زیرا وظیفه اصلی روغن گیربکس ایجاد نرمی در عملکرد دنده‌ها است. در صورت کاهش قابل توجه کیفیت روغن و عدم اقدام مالک خودرو برای تعویض آن، ممکن است هزینه‌های بالایی برای تعمیرات اجزای گیربکس به وجود آید.

همان‌طور که اشاره شد، زمان مناسب برای تعویض روغن گیربکس به نوع گیربکس و خودروی شما بستگی دارد. برای دستیابی به بهترین زمان تعویض، بهتر است به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید. به‌طور کلی، توصیه می‌شود که روغن گیربکس خودروهای با سیستم اتوماتیک بین 100 تا 160 هزار کیلومتر تعویض گردد، البته این مقدار در بهترین شرایط در نظر گرفته شده است؛ به این معنا که روغن از نوع مرغوب باشد و راننده فشار زیادی به گیربکس وارد نکند. با این وجود، به دلیل کیفیت پایین برخی روغن‌ها و ترافیک سنگین شهر، کارشناسان توصیه می‌کنند که روغن گیربکس اتوماتیک را بهتر است هر 50 تا 80 هزار کیلومتر تعویض کنید.

یکی از موارد مهم در نگهداری خودروهایی که از گیربکس دنده دستی بهره‌مند هستند، تعویض روغن گیربکس است. توصیه می‌شود که این روغن هر دو تا سه سال یا پس از طی مسافت 40 تا 60 هزار کیلومتر تعویض گردد. البته، توجه داشته باشید که این بازه زمانی می‌تواند بسته به نوع خودرو و شرایط رانندگی متفاوت باشد. در صورتی که خودروی شما غالباً در وضعیت‌های سخت و دشوار رانندگی قرار دارد، بهتر است روغن گیربکس را پس از هر 20 تا 30 هزار کیلومتر عوض نمایید.

در برخی مواقع، خودرو ممکن است کمتر از حدی که انتظار می‌رود استفاده شود و کارکرد زیادی نداشته باشد. با این حال، حتی در چنین شرایطی نیز ضروری است که روغن گیربکس پس از گذشت زمان معین تعویض گردد. چرا که روغن گیربکس، مشابه دیگر روغن‌ها و مایعات، دارای تاریخ انقضا است و با گذشت زمان، ویژگی‌های خود را از دست می‌دهد و می‌تواند به اجزای گیربکس آسیب برساند.

توجه به زمان تعویض روغن گیربکس یکی از آسان‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌ها برای جلوگیری از بروز مشکلات جدی در سیستم انتقال قدرت خودرو است، خواه خودروی شما دنده‌ای باشد یا اتوماتیک. رعایت توصیه‌های تولیدکننده، استفاده از روغن مناسب و بررسی منظم وضعیت گیربکس می‌تواند به حفظ کارایی بالای خودرو و کاهش هزینه‌های تعمیر کمک کند. کیفیت روغن گیربکس تأثیر مستقیمی بر عمر آن دارد. به همین دلیل، اگر از روغن بی‌کیفیت استفاده می‌کنید، بهتر است قبل از فرا رسیدن زمان‌های تعیین‌شده، نسبت به تعویض روغن اقدام کنید.

هرگز نباید از اهمیت توجه به جزئیات فنی غافل شویم، چرا که این فرآیند، اگرچه به ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما در درازمدت می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر نتایج کلی داشته باشد.