
فعالیت صنعت قطعات منفصله خودرو در حالی در بالاترین سطح واردات به کشور قرار دارد که قیمتهای بالای بازار خودرو و قطعات یدکی آن برای مصرفکنندگان منحصر به فرد و ناخوشایندی است.
با توجه به تحقیقات انجام شده توسط سازمان توسعه تجارت، مشخص شده است که قطعات منفصله خودرو در نیمه ابتدای سال ۹۷ بیشترین حجم واردات را تشکیل دادهاند. در واقع، واردات قطعات منفصله برای مونتاژ و قطعات یدکی خودرو به طور کلی حدود ۲ میلیارد و ۶۴۸ میلیون دلار ارزش داشتهاند و درصد ۱۲ از کل ارزش واردات کشور را به خود اختصاص میدهد. بررسی جامعتر نشان میدهد که ممنوعیت واردات خودرو و کمبود قطعات منفصله بهانهای برای گرانی چشمگیر قیمتها شده است.
با نگاهی به آمارها میتوان مشاهده کرد که واردات خودرو و قطعات آن در سالهای اخیر افزایش یافته است و این روند در سال جاری نیز تکرار شده است. ممنوعیت واردات خودرو در سال جاری به شدت کاهش یافته است، اما آمارها هنوز هم نشان دهنده واردات بزرگ خودروها است. در عین حال، تولیدکنندگان خودرو هنوز به دلیل کمبود قطعات، تمایلی برای عرضه کافی خودرو به بازار ندارند و به همین دلیل قیمت خودروها در بازار بسیار بالاست.
در نیمه ابتدایی سال جاری، آمار واردات قطعات و خودرو در کشور به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این افزایش، نشان از رونق صنعت خودروسازی و نیاز روزافزون بازار داخلی به قطعات خودرو دارد. بازار خودرو در این دوره، قطعات جدیدی را وارد کرده است که خودروسازان برای تولید خودروهای جدید و به روز نیاز دارند. همچنین، واردات قطعات و خودروها از خارج از کشور، به علت قیمت پایینتر و یا تکنولوژی پیشرفتهتر این قطعات و خودروها، جذابیت بیشتری دارد. اما، باید به این نکته اشاره کرد که واردات بیشتر موجب کاهش تولید داخلی و ایجاد رقابت ناشرادی برای تولیدکنندگان داخلی میشود. به همین دلیل، باید سیاستهای صحیح و هوشمندانهای را در زمینه صنعت خودروسازی و واردات قطعات و خودروها اجرا کرد تا مزیت رقابتی صنعت داخلی حفظ شود.
در شش ماه اخیر، قطعات منفصله خودرو با یک رشد 25 درصدی نسبت به همان دوره در سال قبل رکورد جدول را در ترتیب خود حفظ کردند. این در حالیست که کل ارزش واردات قطعات اصلی با 2 درصد کاهش در مقایسه با سال گذشته مواجه بود.
حدود 8.4 درصد از کل واردات کشور به قطعات منفصله برای تولید خودرو اختصاص دارد. ارزش دلاری این قطعات در امسال به 1.86 میلیارد دلار رسید، که یک رقم بیسابقه است.
قطعات و مؤلفههای وسایل نقلیه موتوری، در رتبه هفتم اقلام وارداتی به کشور قرار دارند. این کالاها، که برای بازار مصرفی استفاده میشوند، ۳۹۶ میلیون دلار ارز به خود اختصاص داده و حدود ۱.۸ درصد از کل واردات کشور را تشکیل میدهند. قطعات یدکی خودرو در حالی با یک افزایش ۳ درصدی نسبت به سال قبل وارد کشور شده است که نتیجه آن افزایش چند برابر قیمت برخی قطعات تا پنج برابر شده است. بایستی بدانیم که بسیاری از کالاهایی که در حال حاضر وارد کشور میشوند، سفارش سال گذشته بوده و به واسطه استفاده از نرخ دلار سه هزار تومانی، ارز تأمین شدهاند. به عبارت دیگر، قیمت خودروهای وارداتی و قطعات و خودروهای مونتاژ شده افزایش چند برابری داشته است، در حالی که قطعات و خودروهای با ارز جدید هنوز وارد کشور نشدهاند.
واردات خودرو سواری در سال جاری از رتبه اول به رتبه هشتم سقوط کرده است. در حالی که در سال گذشته این حوزه با قطعات جداشده و سال 95 به عنوان یکی از مهمترین عوامل وارداتی جایگاه اول را به خود اختصاص داده بود، اکنون به صورت قابل توجهی کاهش یافته است. با وجود ممنوعیت واردات خودرو در سال جاری، این صنعت هنوز هم جزو اقلام عمده وارداتی است ولی در مدت مشابه سال 94، تنها 74 میلیون دلار کمتر وارد شده است.
ارزش واردات خودرو با کاهش 68 درصدی نسبت به سال گذشته به 392 میلیون دلار رسید. این رقم 1.8 درصد از کل واردات کشور را تشکیل میدهد که با این حال، با در نظر گرفتن ممنوعیت واردات، همچنان یک رقم بزرگ محسوب میشود. در سال 96، ارزش واردات خودرو با رشد 5.1 درصدی نسبت به سال 95 به 1197 میلیون دلار رسیده بود. در سال 95 نیز، با رشد 68 درصدی نسبت به سال 94، ارزش واردات خودرو از 466 به 837 میلیون دلار افزایش یافته بود. به طور خلاصه، واردات خودرو در نیمه اول امسال نسبت به نیمه اول سال 94 حدود 15 درصد کاهش یافته است.
قطعات منفصله در بسیاری از صنایع و کاربردها وجود دارد و از آنجا که به صورت جداگانه قابل تعویض و استفاده است، توجه و اهمیت بالایی برای برنامههای مختلف دارد. همچنین، قطعات منفصله معمولاً دارای عمر طولانیتری نسبت به سایر اجزا هستند و در صورت خرابی یکی از قطعات، معمولاً تعویض آن بجای تعمیر آن انجام میشود. این قابلیت تعویض قطعات منفصله نه تنها باعث کاهش هزینهها و زمانهای تعمیر و نگهداری میشود، بلکه به عملکرد و کارایی سیستم هم کمک میکند. در نتیجه، استفاده از قطعات منفصله در صنایع مختلف، از جمله داروسازی، امری بسیار ضروری است.
بایستی اشاره کرد که بقیه اقلام وارداتی شامل مواد غذایی و مواد اولیه غذایی، دارو و تلفن همراه است. باید گفت که میزان ارز مصرفشده برای قطعات جداگانه خودرو چهار برابر ارز مصرف شده برای واردات دارو است. به همین ترتیب، اهمیت واردات خودرو در کل مقدار ارز مصرفشده برای واردات دارو حدود ۸۷ درصد است.