زیان انباشته خودروسازی ایران در نیمه اول 1402
گزارش مالی جدیدترین اطلاعات ایرانی شرکتهای خودروسازی را ارائه می دهد که نشان می دهد که مجموع زیان های انباشته در صنعت خودروسازی ایران برای اولین بار از 200 میلیارد تومان فراتر رفته و به 216 میلیارد تومان رسیده است.
تا پایان نیمه اول سال جاری، شرکت ایران خودرو و شرکتهای وابسته به آن تا حدود 15.383 میلیارد تومان زیان داشتند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 21 درصد رشد نشان میدهد. این میزان زیان کل گروه ایران خودرو به بیش از 105.954 میلیارد تومان افزایش یافته است.
با توجه به اطلاعات درخواستی، میتوان به شرکت سایپا و شرکتهای تابعه آن اشاره کرد که در مجموع باعث تولید زیانی به ارزش 12 هزار و 279 میلیارد تومان شدهاند. این میزان زیان با افزایش ضررهای نیمه اول سال جاری، به 89 هزار و 527 میلیارد تومان افزایش یافته است.
زیان شرکت پارس خودرو در نیمه نخست سال با افزایش 42 درصد به 4.483 میلیارد تومان رسیده است، که نشان دهنده افزایش جمع کل زیان انباشته این شرکت به بیش از 20.587 میلیارد تومان است.
زیان خودروسازان به 450 هزار میلیارد تومان رسید
در آبان ماه سال 1402، فرهاد بهنیا، سخنگوی انجمن تولیدکنندگان قطعات و مجموعههای خودرو، اعلام کرد که صنعت خودروسازی در حال حاضر با 200 هزار میلیارد تومان زیان انباشته، 180 هزار میلیارد تومان بدهی به بانکها، 50 هزار میلیارد تومان بدهی به قطعهسازان و 20 هزار میلیارد تومان خرید دین از قطعهسازان روبهرو است. عامل اصلی این موضوع شورای رقابت است؛ هنگامی که واردات خودرو ممنوع بود، شورای رقابت کارایی داشت، اما اکنون که واردات خودرو، حتی خودروهای دستدوم، آزاد شده است، قیمتگذاری خودروها بیربط به وضعیت واقعی شده است. ضرورتی است که خودروها به بورس وارد شده و قیمتگذاری آنها به عهده شرکتهای تولیدکننده باشد. زیانها بهطور مداوم افزایش یافته و قطعهسازان دچار مشکل شدهاند. این شرکتها قدرت تولید بیشتری ندارند و وزیر صمت به تاکید بر خودروهای برقی، که قطعهسازان به تولید آنها قادر نیستند، پرداخته است.
در صنعت خودروسازی، امکان خودکفایی و تولید خودروهای برقی وجود داشت، اما اکنون دولت مجبور است هزینههای آن را پوشش دهد. باید تعداد تصمیمگیران در این بخش کاهش یابد و مثلاً فقط یک یا دو نفر تصمیمات مهم در مورد قیمت خودروها را اتخاذ کنند. در یک جلسه با وزیر صنعت، بحث پرداخت بدهیهای خودروسازان مطرح شد و خودروسازان قول دادند بدهیهای خود را پرداخت کنند. تاکنون مبلغی حدود 3.8 هزار میلیارد تومان از سوی ایران خودرو و میان 800 تا 1000 میلیارد تومان از سوی سایپا پرداخت شده است. از آن 3.8 هزار میلیارد تومانی که ایران خودرو ادعا کرده، برخی به خارج از کشور منتقل شده است. صنعت قطعهسازی به دلیل رکود قیمتی و مشکلات مالی، نمیتواند حقوق کارگران خود را افزایش دهد و حتی در جذب نیروهای کاری نیز مشکلاتی دارد که دلیل آن نیز وضعیت خودروسازی است. در ضمن، شورای رقابت در مورد صنایع فولاد و پتروشیمی فعالیت میکند اما برای صنعت خودرو که محصول نهایی را تولید میکند، تصمیمگیری میکند.
وی بیان کرد که به جای صرف پول در واردات خودروهای چینی، بهتر است این مبلغ را برای تکنولوژی و تجهیزات داخلی استفاده کنیم. او با واردات مخالف نیست اما به شرطی که صنعت داخلی مورد حمایت قرار گیرد. او اظهار کرد که دولت 40 درصد از درآمد حاصل از صنعت خودروسازی را به عنوان هزینههای مختلف مانند مالیات و بهره بانکی دریافت میکند.
تعلل در افزایش قیمت و زیان سنگین سهامداران
در مورد افزایش 35 تا 38 درصدی نرخ خودروها، احمد نعمتبخش، دبیر انجمن خودروسازان، اظهار کرد که معاون اول رئیسجمهور با دخالت در قیمتها مدیون ۴۰ میلیون سهامدار ایران خودرو و سایپا شده است. همچنین، پس از بررسی صورتهای مالی خودروسازان در اواخر تیر ماه و محاسبه هزینههای سال ۱۴۰۱، شورای رقابت تعدادی از قیمتهای پیشنهادی سازمان حمایت را با تأخیر بررسی کرده و برای افزایش قیمت خودروها تعلل میکند.
در ماه اردیبهشت، شورای رقابت اعلام کرد که قیمت خودروها به اندازه 10 تا 49 درصد افزایش خواهد یافت. این افزایش قیمت بدون رعایت محاسبات سازمان حمایت، با دخالت معاون اول رئیسجمهور اعلام شد و باعث تحمیل بیش از 9 هزار میلیارد تومان زیان به ایران خودرو در سه ماه ابتدایی سال شد.
رکورد جدید سه خودروساز بزرگ در زیان و بدهی
بر اساس گزارشهای مالی، صورتهای حساب خودروسازان نشان میدهد که زیان و بدهی آنها به مبلغ ۴۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است تا پایان مرداد ماه سال 1402. در این شرایط، با وجود فشار و اصرار سیاستگذار بر قیمتگذاری دستوری، تولیدکنندگان خودرو همچنان با مشکلات مالی روبرو هستند. آمارها نشان میدهد که تعیین قیمتهای دستوری تنها باعث افزایش زیان و مشکلات مالی شرکتها شده است. به عنوان مثال، تا پایان خرداد ماه امسال، زیان ناشی از تعیین قیمت دستوری در شرکتهای ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو به مبلغ ۱۴۱ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
وزارت صمت با اصلاح مدل قیمتگذاری، قصد دارد تا خودروسازان را از وضعیت زیاندهی خارج کرده و آنها را به سمت سودآوری هدایت کند. این تغییرات همچنین زمینه رشد کمی و کیفی محصولات این شرکتها را فراهم میسازد.
نام خودروساز | میزان زیان انباشته | میزان بدهی | مجموع زیان و بدهی |
---|---|---|---|
ایران خودرو | 83 | 136 | 219 |
سایپا | 41 | 98 | 139 |
پارس خودرو | 17 | 20 | 37 |
مجموع | 141 | 254 | 395 |
بدهی 60 هزار میلیارد تومانی به قطعهسازان
در تیر ماه 1402، علی یکهفلاح، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهسازان خودروی کشور، بیان کرد که یکی از مسائل اساسی صنعت قطعهسازی، مشکل تامین منابع به صورت ریالی و ارزی و کمبود نقدینگی است. او اعلام کرد که بجاکردن بدهیها، بدهی خودروسازان به قطعهسازان در حال حاضر به ۶۰ هزار میلیارد ریال رسیده است.
در نگاهی پژوهانه بر بارات بنا شد که نیروهای تخصصی قطعه سازی، با توهینـانگیزترین جسارت اعلام کردهاند که قادرند به تولید قطعات با کیفیت بیشتر و پیشرفتهتر بپردازند؛ بلکه در صورت نیاز و درخواست شرکتهای خودروساز قادر به تولید این گونه قطعات میباشد. امّا این فعالیت به تامین مالی هم ربط دارد؛ بهعبارتدیگر قطعهسازان توانایی ساخت قطعات را براساس کیفیت مواد اولیه و سرمایهای که در طول عملیات در اختیار دارند، دارند. اگر خواهان ایجاد اشتغال و رونق در صنعت قطعهسازی هستیم، شرکتهای خودروساز باید تمام تمرکز خود را بر تولید خودروهایشان قرار داده، وظیفه تولید قطعات را به تولیدکنندگان متخصص منتقل کنند و بکشند؛ زیرا این دستاوردها، میتواند صنایع مختلف را به چاله زدگی بکشاند. همچنین، مشکل اساسی صنعت خودروسازی و تولید قطعات در کشور، مشکل تأمین منابع مالی و ارزی میباشد. بدون این عقبزنگی، قطعات خودرو در سال به دو میلیون واحد هم میرسیدند.
دلیل زیاندهی ایران خودرو در 1401
در تیر ماه ۱۴۰۲، علیمردان عظیمی، مدیرعامل ایران خودرو، نامه ای به رئیس اداره نظارت بر ناشران گروه صنعتی و معدنی ارسال کرد. در این نامه، وی به دلایل تغییر سود عملیاتی در صورت های مالی سال ۱۴۰۱ اشاره کرد.
با انتشار این نامه، اتضاح داده شده است که زیان عملیاتی ایران خودرو در سال 1401 افزایش یافته است، و دلیل این افزایش افزایش قیمت مواد و قطعات خریداری شده در همان سال است. این افزایش قیمت ناشی از افزایش قیمت نهادههای تولید، نرخ ارز، حقوق ورودی گمرکی و دستمزا است. از آذر ماه 1400 تا پایان سال 1401، اجازه افزایش قیمت محصولات صادر شده ندهه شده است. این روند قیمت گذاری دستوری و تورم در بخش تولید، باعث زیان سنگینی برای ایران خودرو در سال 1401 شده است.
زیان انباشته خودروسازان چقدر است؟!
در سراسر جهان، به طور عمومی صنایع دولتی یا به صورت خصوصی جمع آوری شده یا به سرمایه گذاران خصوصی واگذار شدهاند. حضور سرمایه دولتی در صنایع استراتژیک هر کشور، از جمله صنایع زیستی، دفاعی و مربوط به بهداشت، برجسته است. بنابراین، منطقی است که این صنایع به نفع دولت اداره شوند تا در صورت نیاز، حتی با خطر بروز زیان برای سرمایه داران، تولیدات متوقف نگردند.
در بحث خودروسازی، باید توجه داشت که سودآوری این صنعت بهطور مستقیم به بهروزرسانی محصولات مرتبط است. در حال حاضر، خودروسازان در تلاش هستند تا با تولید مدلهای جدید و نوآورانه، سهم بیشتری از بازار را به دست آورند. این تلاشات به منظور جلب توجه و رقابت با دیگر رقبا در صنعت خودروسازی است که تا به حال ممکن نبوده است.
بزرگترین شرکتهای خودروسازی ایران، یعنی ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو، پس از سالها تحکیم نظام انحصار خود، نمیبینند که نیازی به بهروز رسانی محصولات خود دارند. آنها حقی دارند تا اینگونه فکر کنند؛ اما انتظار داریم که هزینههای طراحی، تولید و بهروز رسانی خودروهای جدید را با جدیت و استفاده بهینه از منابع برای بهبود کیفیت محصولات خود بهصرفه کنند، بهخصوص زمانی که بازار داخلی تنها محدوده فعالیتشان است و مردم نهایتاً به خرید خودروهای داخلی محدود هستند.
حضور سرمایه دولتی در این سه کارخانه باعث می شود دولت قدرت تعیین قیمت خودرو ها را داشته باشد. بنابراین، میزان زیان و بدهی شرکتهای ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو به 374 هزار میلیارد تومان یا حدود 7.480 میلیارد دلار رسیده است.
در جدول زیر، میزان فروش خودروهای شرکتهای برتر جهان در سال 2023 با ارزش کل 7.4 میلیارد دلار مقایسه شده است و منابع از موسسه موجود میباشد:
نام خودروساز | ارزش برند در 2022 |
---|---|
مینی | 5.579 میلیارد دلار |
لندروور | 5.593 میلیارد دلار |
کیا | 6.612 میلیارد دلار |
فراری | 9.635 میلیارد دلار |
اطلاعات مذکور از طریق موسسه اینتربرند به دست آمده است.
پیش بینی میشود که مجموع زیان و بدهی سه شرکت خودروساز بزرگ ایرانی حدود 7.480 میلیارد دلار است، که بقولی ارزش آن بیشتر از برندهای معروفی مانند «شیائومی» و «کترپیلار» است.
زیان انباشته خودروسازان در سال 1401
در خرداد ماه سال 1402، با انتشار صورتهای مالی تلفیقی 12 ماهه، وضعیت مالی شرکتهای ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو مشخص شد. این شرکتها بار دیگر مشمول ماده 141 قانون تجارت شدهاند و به ورشکستگی هدایت شدهاند. طبق ماده 141 قانون تجارت، اگر زیانهای وارده باعث نصف سرمایه شرکت یا بیشتر از آن شود، هیاتمدیره موظف است به فوریت مجمع عمومی فوقالعاده را دعوت کند تا در مورد ادامه بقا یا انحلال شرکت تصمیمگیری شود. با توجه به زیان انباشته سه خودروساز بزرگ کشور در بازه زمانی مذکور، همه آنها به ماده 141 قانون تجارت وارد شدهاند، زیرا زیان آنها از نصف سرمایه و حتی بیشتر از آن است.
پراگول های بالا میتوانند به مفهوم پیرو کامل جمله اصلی بازنویسی شوند و بیانگر این نکته کلیدی باشند که شرکتها هرگز به طور مساوی نمیبایست ورشکسته شده تلقی شوند، مادامی که به توانایی پرداخت بدهیهای خود ادامه دهند.
بنا به گفته این کارشناس مالی، برای ارزیابی وضعیت مالی خودروسازان بزرگ کشور، لازم است علاوه بر مطالعه ارقام زیان، بدهیهای آنها نیز مورد توجه قرار گیرد. بررسیهای مالی نشان میدهد که خودروسازان علاوه بر زیانهایی که پشت سر گذاشتهاند، بدهیهای قابل توجهی نیز دارند. این بدهیها شامل بدهیهای بانکی و بدهیهای قطعهسازان است که گاهاً باعث مشکلات و توقف در تولید میشود. با این وجود، با وجود ورشکستگی و انباشت زیان، این شرکتها مشمول قانون تجارت هستند و میتوانند با مدیریت صحیح بدهیها، از ورشکستگی جلوگیری کنند.
تجدید ارزیابی و فرار از ورشکستگی خودروسازان
برای جلوگیری از ورشکستگی و خروج از شمول ماده 141 قانون تجارت، خودروسازان میتوانند به روش تجدید ارزیابی روی داراییها و اموال خود اقدام کنند. با این روش، میتوانند ارزش داراییها را بهروز کرده و با افزایش سرمایه، نسبت زیان انباشته به سرمایه خود را تصحیح کنند. در نتیجه، این خودروسازان از ماده 141 قانون تجارت خارج شده و خطر ورشکستگی برای آنها برطرف میشود، مگر اینکه زیان آنها از نصف سرمایه آنها بیشتر شود.
در گذشته، خودروسازان بزرگ کشور نیز از تجدید ارزیابی به عنوان یکی از راهکارهای اصلی برای فرار از ورشکستگی و خروج از ماده 141 قانون تجارت استفاده میکردند. این تجدید ارزیابی شامل مواردی از جمله املاک، مستغلات، زمینها، سرمایهگذاریهای بلندمدت و ماشینآلات بود. برای مثال، در سال 99، ایرانخودرو موفق شد سرمایه ثبتی خود را از 28 هزار و 635 میلیارد تومان به بیش از 30 هزار میلیارد تومان افزایش دهد تا از ماده 141 خارج شود. به همین شکل، سایپا نیز با افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییهای خود، موفق به خروج از شمول ماده 141 شد.
در آن زمان، خودروسازان با استفاده از حرکتی هوشمندانه از شمول ماده 141 قانون تجارت خارج شدند و از ریسک ورشکستگی دوری کردند. اما بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو هشدار دادند که ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو مجدداً در معرض خطر قرار خواهند گرفت. آنها معتقدند که این شرکتها هنوز هم با تولید محصولاتی که زیاندهنده هستند مواجه هستند و احتمال ورشکستگی مجددشان وجود دارد. زیرا خودروسازان هنوز هم با دستیابی به سود پایدار مواجه نیستند و ادامه دادن روند زیاندهی آنها، باعث افزایش زیانهای آتی و خطر ورشکستگی آنها میشود.
پیش از پایان سال مالی، خودروسازان به طور کلی زیان انباشته حدود 130 هزار میلیارد تومان را گزارش دادهاند. این رقم تنها مربوط به سه شرکت معروف این صنعت، یعنی ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو است. اما اگر زیانهای سایر شرکتهای گروه را هم در نظر بگیریم، مجموعهای عظیمتر از این رقم حاصل خواهد شد. به علاوه، بدهیهای خودروسازان نیز به حدود 244 هزار میلیارد تومان میرسد، که تنها به شرکتهای مادر این شرکتها تعلق دارد.
زیان انباشته ایران خودرو تا پایان سال 1401
خبر این است که ایرانخودرو بین تمام شرکتهای خودروسازی، بیشترین زیان انباشته را با مبلغ حدود 75 هزار میلیارد تومان دارد، که نشاندهنده افزایش حدود 74 درصدی نسبت به سال 1400 است.
مبلغ سرمایهگذاری شرکتهای ایرانخودرو در بورس بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان است و زیان آنها بیش از دو برابر این میزان اعلام شده است. به همین دلیل، ایرانخودرو بر اساس ماده ۱۴۱ قانون تجارت به ورشکستگی نزدیک شده است. بر پایه اطلاعات موجود در کدال، بدهیهای شرکت ایرانخودرو به بیش از ۱۳۱ هزار میلیارد تومان میرسد.
زیان انباشته سایپا تا پایان سال 1401
میزان زیان انباشته شرکت سایپا پس از ایرانخودرو حدود 39 هزار میلیارد تومان است، که نشان دهنده رشد حدود 59 درصد نسبت به سال 1400 می باشد.
با سرمایه ثبتشده بورسی سایپا بیش از 19 هزار و 500 میلیارد تومان، زیان آنها از دوبرابر سرمایه بیشتر است. بنابراین، سایپا هم مشمول ماده 141 قانون تجارت شده و به سمت ورشکستگی حرکت میکند. بدهی سایپاییها بر اساس اطلاعات کدال بیش از 93 هزار و 700 میلیارد تومان است.
زیان انباشته پارس خودرو تا پایان سال 1401
پارسخودرو با زیان انباشته بالغ بر 16 هزار و 100 میلیارد تومان، کمترین زیان را دارد. این میزان زیان نسبت به سال 1400، حدود 92 درصد افزایش داشته است.
سرمایه ثبت شده شرکت پارس خودرو در بورس، بیش از 11 هزار و 300 میلیارد تومان است، که زیان انباشته آنها نسبت به کل سرمایه بیشتر است. به همین دلیل، پارس خودرو مشمول ماده 141 قانون تجارت شده و در معرض خطر ورشکستگی قرار دارد. براساس اطلاعات منتشر شده در کدال، پارس خودرو بیش از 131 هزار میلیارد تومان بدهی دارد.
زیان انباشته خودروسازان در سال 1400
در آخرین روزهای تیرماه سال جاری، مجمع سالانه سه شرکت بزرگ خودروساز کشور (ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو) برگزار شد و صورتهای مالی هر کدام از این شرکتها منتشر شد. براساس آمارهای منتشر شده، مجموع زیان انباشته این سه شرکت از مرز 125 هزار میلیارد تومان عبور کرده است.
شرکت خودروساز | زیان انباشته 1400 | زیان انباشته 1399 | زیان انباشته 1398 |
---|---|---|---|
ایران خودرو | 59.94 هزارمیلیارد | 43.87 هزارمیلیارد | 27.31 هزارمیلیارد |
سایپا | 56.68 هزارمیلیارد | 42.35 هزارمیلیارد | 25.98 هزارمیلیارد |
پارس خودرو | 8.38 هزارمیلیارد | 6.95 هزارمیلیارد | 2.86 هزارمیلیارد |
مجموع زیان | 125 هزارمیلیارد | 93.18 هزارمیلیارد | 56.16 هزارمیلیارد |
متن ارسالی شما با اصلاحات زیر به شکل نهایی تبدیل شد:
* دادههای ارائه شده براساس آمار سالانه 1400 مجمع عمومی بوده است.
* مقادیر اعلامی در واحد تومان آورده شدهاند.
شرکت خودروساز | درصد تغییر سالانه(1) | درصد تغییر دوسالانه(2) |
---|---|---|
ایران خودرو | 36.6 درصد افزایش | 119 درصد افزایش |
سایپا | 33.8 درصد افزایش | 118 درصد افزایش |
پارس خودرو | 20.5 درصد افزایش | 192.5 درصد افزایش |
مجموع زیان | 34.1 درصد افزایش | 122.5 درصد افزایش |
میزان تغییر زیان انباشته از اختلاف میان دو سال مالی مختلف محاسبه شده است، از پایان سال مالی 1399 تا پایان اسفند 1400 (1) و از پایان سال مالی 1398 تا پایان اسفند 1400 (2).
بر اساس گزارش مالی سال 1400، این سه شرکت خودروساز در یک سال اخیر، کلیهی 21.8 هزار میلیارد تومان زیان داشتهاند. به عبارت دیگر، زیان روزانه آنها تقریباً 60 میلیارد تومان و زیان هر ثانیه حدود 700 هزار تومان بوده است!
شرکت خودروساز | زیان مالی در 1400 |
---|---|
ایران خودرو | 11.09 هزارمیلیارد |
سایپا | 9.33 هزارمیلیارد |
پارس خودرو | 1.42 هزارمیلیارد |
مجموع | 21.85 هزارمیلیارد |
متن ارسالی شما با اصلاحات زیر به شکل نهایی تبدیل شد:
* دادههای ارائه شده براساس آمار سالانه 1400 مجمع عمومی بوده است.
* مقادیر اعلامی در واحد تومان آورده شدهاند.