وقتی کولر ماشین باد گرم میدهد یا سیستم خنککننده خودرو به خوبی کار نمیکند، ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. در چنین مواقعی، تعمیرکاران معمولاً ابتدا مقدار گاز موجود در سیستم خنککننده را چک میکنند، چون یکی از اصلیترین دلایل خرابی کولر ماشین، کم بودن گاز کولر است. این گاز که به آن فریون میگویند، مادهای شیمیایی است که برای خنککردن هوا استفاده میشود. حال سوال اینجاست که چطور میتوان فهمید گاز کولر خودرو کم شده است؟ در ادامه به مهمترین نشانههای کمبود گاز کولر ماشین میپردازیم.
علت کم شدن گاز کولر خودرو
یک نکتۀ مهم که باید بدانید این است که گاز کولر مانند روغن موتور یا آب رادیاتور مصرف نمیشود. یعنی در شرایط عادی، لازم نیست گاز کولر را عوض کنید یا دوباره پر کنید. گاز کولر در یک چرخۀ خنککننده دائماً در حرکت است و بین قطعات مختلف، از کمپرسور تا اواپراتور، گردش میکند.
کم شدن گاز کولر ماشین، نشان میدهد که سیستم خنککننده خودرو مشکل پیدا کرده است. این مشکل معمولاً به دلیل نشتی گاز در قسمتی از سیستم رخ میدهد. نشتی ممکن است در محل اتصال لولهها، خود لولهها یا سایر قطعات کولر ایجاد شود. سه دلیل اصلی برای این نشتیها وجود دارد:
عیب در ساخت قطعات
نصب نادرست بخشهای مختلف سیستم خنککننده
فرسوده شدن قطعات کولر پس از مدتی استفاده
علائم کم شدن گاز کولر
کم شدن گاز کولر ماشین، ربطی به نوع کولر آن ندارد. یعنی فرقی نمیکند کولر خودروی شما دستی باشد، نیمهاتوماتیک یا تماماتوماتیک؛ در هر صورت ممکن است با مشکل کمبود گاز روبرو شود. احتمالاً دوست دارید بدانید چه نشانههایی خبر از کم شدن گاز کولر خودرو میدهند. در ادامه هفت علامت معمول که میگوید گاز کولر خودرو کم شده است را مرور میکنیم.
1. باد گرم کولر ماشین
وقتی که کولر ماشین را روشن میکنید، معمولاً در ابتدا هوای خنک از دریچهها خارج نمیشود. اما پس از چند دقیقه، باید کمکم دمای باد خنک شده و به حد مطلوب برسد. اگر به جای باد خنک، هوای گرم از کولر بیرون بیاید، این مسئله میتواند نشانه مهمی از کمبود گاز کولر خودرو باشد.
داستان کولر خودرو اینگونه است که برای خنک کردن هوا، به مقدار مشخصی از گاز مخصوص (ماده مبرد) در فشار معین نیاز دارد. اگر این مقدار گاز کم باشد، کولر نمیتواند هوای داخل ماشین را به خوبی خنک کند. البته باد گرم کولر گاهی نشانه مشکل در قطعات دیگر سیستم خنککننده نیز هست؛ اما در بیشتر مواقع، اولین چیزی که باید به آن شک کنید، کم بودن سطح گاز کولر است.
2. مشاهده نشتی گاز کولر خودرو
فریون که مایه خنککننده است، ظاهری شفاف و بیرنگ مانند آب دارد. اما برای کمک به روانکاری کمپرسور، معمولاً مقدار کمی روغن به آن اضافه میشود. به همین دلیل، وقتی فریون به شکل مایع است، ممکن است حالتی روغنی و کمی شبیه به گریس پیدا کند.
یکی از نشانههای اتمام گاز کولر خودرو، مشاهده نشتی فریون است. اگر به این مسئله شک دارید، بهتر است تمام قطعات و لولههای سیستم تهویه ماشین خود را چک کنید. اگر روی آنها مایعی مشاهده کردید، به احتمال زیاد فریون نشت کرده است.
3. درگیر نشدن کلاچ کمپرسور
وقتی کولر ماشین را روشن میکنید، ممکن است یک صدای آرام تقمانند بشنوید. این صدا از قطعهای به نام کلاچ کمپرسور کولر میآید. کار این قطعه این است که با افزایش فشار مایع خنککننده، فعال شده و به کمپرسور دستور میدهد تا روشن شود و کار خنککردن هوا را شروع کند.
وقتی مقدار گاز کولر کم میشود، فشار آن هم پایین میآید. در چنین شرایطی، ممکن است فشار کافی برای روشن شدن کلاج کمپرسور وجود نداشته باشد. در نتیجه، دیگر صدای کلیک روشن شدن کمپرسور را نمیشنویم و کولر یا اصلاً روشن نمیشود یا اگر هم روشن شود، به خوبی قبل خنک نمیکند.
4. افزایش تعداد دفعات صدای کلیک کمپرسور
بیایید با یک مثال شروع کنیم. آیا تا به حال به کوهنوردی رفتهاید و از ارتفاعات بالا رفتهاید؟ وقتی از سطح دریا بالاتر میروید، سرعت تنفس شما بیشتر میشود. دلیلش این است که در ارتفاع، هوای کمتری در هر نفس وارد ریههایتان میشود. به همین خاطر، بدن شما سعی میکند با نفسهای سریعتر و پشتسرهم این کمبود را جبران کند.
در مورد کولر ماشین هم وقتی گاز کولر (فریون) کم میشود، اتفاق مشابهی برای کمپرسور میافتد. مقدار مایعی که به کمپرسور میرسد، کاهش پیدا میکند. در نتیجه، کمپرسور مجبور است دفعات بیشتری روشن و خاموش شود تا بتواند فشار لازم برای گردش ماده خنککننده را ایجاد کند. هر بار که کمپرسور روشن میشود تا گاز را فشرده کند، صدای کلیک کلاچ آن شنیده میشود. اگر این صدا بیش از حد معمول تکرار شود، این یک نشانه واضح از کمبود گاز فریون در سیستم است.
5. یخ بستن سطح کمپرسور
گاهی اوقات وقتی مقدار گاز کولر کم میشود، آب جای آن را در مدار خنککننده میگیرد. این وضعیت باعث میشود آب سرد به داخل کمپرسور وارد شود. در نتیجه ممکن است این آب سرد، روی سطح کمپرسور یخ بزند. این مشکل خیلی شایع نیست؛ اما در هر صورت اگر آن را مشاهده کردید، باید متوجه شوید که گاز کولر خودروی شما کم شده است.
6. مشاهده حباب در سیال مبرد
در بعضی از ماشینهای مدرن، لولههای شفافی در سیستم کولر به کار رفته که از طریق آنها میتوان حرکت مایع خنککننده (مبرد) را دید.
در شرایط معمولی، این مایع کاملاً شفاف است و هیچ حبابی در آن دیده نمیشود.
اما اگر مقدار گاز کولر کم شود، ممکن است هوا وارد لولهها گردد. در این حالت، حبابهای هوا در مسیر حرکت مایع خنککننده قابل مشاهده خواهد بود.
7. بوی بد هوای ورودی از دریچههای کولر
اگر رطوبت و آب وارد سیستم خنککننده کولر خودرو شود، ممکن است به مرور زمان باعث ایجاد قارچ و کپک شود. در نتیجه، بوی ناخوشایندی از طریق دریچههای کولر به داخل اتاق ماشین نفوذ میکند. گرچه این مشکل به ندرت پیش میآید، اما بهتر است به آن توجه کنید؛ زیرا این اتفاق میتواند نشاندهنده کاهش یا اتمام گاز کولر خودرو باشد.
هزینه شارژ گاز کولر خودرو
نمیشه یک قیمت ثابت و از پیش تعیین شده برای شارژ گاز کولر ماشین اعلام کرد. همانطور که گفتیم، اگر سیستم کولر سالم باشد و نشتی نداشته باشد، گاز آن کم نمیشود. به همین خاطر، اول باید محل دقیق نشتی پیدا شود. اگر خوششانس باشید و نشتی فقط از لولهها یا محل اتصال آنها باشد، هزینه تعویض آنها چندان زیاد نیست. اما در بدترین حالت، اگر قطعهای مهم مثل کمپرسور نشتی داشته باشد، برای تعویض آن باید هزینه نسبتاً بالایی پرداخت کنید.
علاوه بر این، چیزهای دیگری مثل نوع و مقدار گاز مورد نیاز هم روی قیمت نهایی تأثیر میگذارند. معمولاً هزینه شارژ گاز کولر خودروهای خارجی، بیشتر از خودروهای داخلی است. از آنجا که گاز فریون یک ماده شیمیایی سمی است، توصیه میکنیم اگر احساس کردید گاز کولر ماشینتان کم شده، حتماً برای بررسی و رفع مشکل به یک تعمیرگاه تخصصی مراجعه کنید.
مقدار گاز کولر خودرو باید دقیقاً مطابق با عددی باشد که شرکت سازنده در دفترچه راهنمای خودرو مشخص کرده است. همانطور که کمبود گاز کولر باعث ایجاد مشکل میشود، زیاد بودن آن نیز برای سیستم تهویه مضر است. اگر گاز کولر بیش از حد لازم وارد سیستم شود، عملکرد کمپرسور دچار اختلال میشود. همچنین، خودرو هنگام حرکت، نرمی و روانی همیشگی را نخواهد داشت و در برخی موارد حتی ممکن است روشن شدن خودرو با مشکل مواجه شود.
کلام پایانی
هیچ چیز آزاردهندهتر از این نیست که در یک روز گرم تابستان، کولر ماشینتان به خوبی خنک نکند. متخصصان پیشنهاد میکنند که هر سه ماه یکبار، حداقل به مدت پانزده دقیقه سیستم تهویه مطبوع خودرو را روشن نگه دارید. این کار باعث میشود قطعات کولر فعال بمانند و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود. همچنین بهتر است هر چند وقت یکبار، گاز کولر خودرو را چک کرده و در صورت لزوم آن را شارژ کنید.
البته اگر دلیل کم شدن گاز کولر، نشتی در مدار خنککننده باشد، باید ابتدا محل نشتی پیدا شده و تعمیر شود. به نظر شما چه نشانههای دیگری میتواند خبر از کمبود گاز کولر ماشین بدهد؟ دیدگاهها و تجربههای خود را با ما به اشتراک بگذارید.
