شاید قبل از خواندن این مطلب، اسم «رله دوبل» به گوشتان نخورده باشد؛ اما حتماً برایتان پیش آمده که ماشین روشن نشود. یا شاید از خود پرسیده باشید که آن صدایی که بلافاصله بعد از چرخاندن سوئیچ و قبل از روشن شدن خودرو میشنوید، از کجا میآید. به همین دلیل، در این مقاله از مجله خودرو شاپ، به سراغ معرفی رله دوبل رفتهایم؛ یک قطعه مهم که اگر درست کار نکند، خودروی شما روشن نخواهد شد.
به زبان ساده، رله دوبل یک قطعه الکتریکی در خودروهای انژکتوری است. اگر این قطعه خراب شود، همان طور که گفتیم، خودرو یا اصلاً روشن نمیشود یا به خوبی کار نمیکند. کار اصلی این قطعه، رساندن برق لازم به کامپیوتر خودرو (ECU) و سیستم سوخترسانی است. اگر دوست دارید بیشتر با این قطعه و نشانههای خرابی آن آشنا شوید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
رله دوبل چیست؟
رله دوبل یکی از اجزای مهم سیستم برق خودروهای انژکتوری است. این قطعه دارای یک رابط ۱۵ پایه و دو رله جداگانه میباشد. کار اصلی آن، رساندن برق به بخشهای حیاتی خودرو مانند سنسور موقعیت میلبنگ، سنسور سرعت، پمپ بنزین، کامپیوتر خودرو (ایسیو)، کوئل، شیر برقی کنیستر، المنت گرمکن دریچه گاز، سنسور اکسیژن و انژکتورها است.
تمام این قطعات، از مهمترین بخشهای الکتریکی یک خودرو به شمار میروند. اگر برق هر یک از این قطعات به اندازه کافی نرسد، ممکن است خودرو به طور کلی خاموش شود یا این که به درستی کار نکند.
ساختار رله دوبل
رله دوبل از یک رابط ۱۵ پینی و دو رله جداگانه تشکیل شده که برق قسمتهای مختلف خودرو را فراهم میکنند. هر رله شامل یک سیمپیچ با هسته مغناطیسی و یک کنتاکت است. ورودیها و خروجیهای هر رله بسته به نوع و مدل آن متفاوت است.
عملکرد پینهای کانکتور ۱۵ راهه به این صورت است:
– پینهای ۲، ۸، ۱۱ و ۱۵ همیشه دارای برق مثبت ۱۲ ولت هستند.
– پین ۱۴ وقتی سوئیچ باز است، برق مثبت ۱۲ ولت دارد.
– پین ۱: برق ایسییو وقتی سوئیچ باز است.
– پین ۴: برق انژکتور
– پین ۵: برق کوئل
– پین ۶: برق گرمکن دریچه گاز
– پین ۹: برق شیر کنیستر
– پین ۱۰: برق ایسییو وقتی سوئیچ بسته است.
– پین ۱۳: برق پمپ بنزین
اگر سوالاتی دارید، مقاله بهترین خودرو برای مناطق گرمسیری ایران کدام است؟ به شما کمک خواهد کرد.
وظیفه و کار رله دوبل چیست؟
کار این قطعه در سه مرحله انجام میشود: وقتی سوئیچ باز است، وقتی سوئیچ بسته است و وقتی خودرو روشن میشود. اگر هر کدام از این مراحل به درستی کار نکند، روی مرحله بعدی اثر میگذارد. اگر رله دوبل خراب شود و حتی یکی از این مراحل درست عمل نکند، خودرو به هیچ وجه روشن نخواهد شد.
مرحله اول – سوئیچ بسته
در این قسمت، ولتاژ ۱۲ ولت از باتری خودرو به واحد کنترل موتور یا همان ECU میرسد.
مرحله دوم- باز کردن سوئیچ
در این مرحله، واحد کنترل موتور یا همان ECU، برق ۱۲ ولت را به چند قطعه مهم میفرستد. این قطعات شامل پمپ بنزین، کوئل، انژکتور، کنیستر، المنت گرمکن دریچه گاز و سنسور اکسیژن میشوند.
مرحله سوم- استارت و روشن شدن خودرو
در این مرحله، برق به طور پیوسته و بدون وقفه به بخشهای بالایی منتقل میشود.
محل قرارگیری رله دوبل خودرو
جا و محل این قطعه در خودروهای گوناگون، فرق میکند. در بیشتر ماشینها، رله دوبل در جعبه ای به نام ECU گذاشته شده است. اما در بعضی از خودروهای داخلی، جای آن متفاوت است. برای نمونه، در پژو 206 این رله داخل محفظه BM34 است. در پژو 405 و سمند، این قطعه به شکل خوابیده و در قسمت بالای رادیاتور نصب میشود. همچنین در پراید، رله دوبل در کنار باتری و مخزن آب رادیاتور قرار گرفته است.
نشانههای خرابی رله دوبل خودرو
یکی از اصلیترین نشانههای خرابی رله دوبل، این است که خودروی شما روشن نمیشود. البته روشن نشدن خودرو میتواند علتهای مختلفی داشته باشد، اما خرابی این قطعه هم یکی از دلایل رایج است.
وقتی سوئیچ را میچرخانید، معمولاً باید برای چند ثانیه صدای پمپ بنزین را بشنوید. اگر پس از چرخاندن سوئیچ، این صدا را نمیشنوید، به احتمال زیاد رله دوبل خراب است.
نکته دیگر این است که اگر با باز کردن سوئیچ، چراغ چک خودرو هم روشن نمیشود، این موضوع احتمال خرابی رله دوبل را قویتر میکند.
روشهای تست رله دوبل
اگر با این مشکلات روبرو شوید، طبیعی است که اولین فکرتان این باشد که ماشین را به تعمیرگاه ببرید. راههای مختلفی برای بررسی کارکرد رله دوبل وجود دارد که در ادامه، آنها را با هم مرور میکنیم.
1. تست ولتاژی
در این روش، برای اندازهگیری ولتاژ باتری، سیم قرمز ولتمتر را به پایههای شماره ۲، ۸، ۱۱ و ۱۵ وصل میکنند و سیم مشکی آن را به قطب منفی متصل میسازند. اگر در هر یک از این پایهها، ولتاژ اندازهگیری شده با مقدار استاندارد آن برابر نبود، باید جعبه فیوزها و اتصالات مربوطه نیز بررسی شوند. چنانچه مشکل پس از این بررسیها برطرف نشد، لازم است قطعه مورد نظر تعویض گردد.
2. تست با دستگاه دیاگ
در این روش، امکان بررسی مستقیم رله دوبل وجود ندارد و باید از طریق اتصال دستگاه دیاگ به خودرو و آزمایش عملگرها، بهویژه تست پمپ بنزین، عمل کرد. در این شرایط باید بتوانید صدای پلاتین رله را بشنوید. اگر بعد از اطمینان از رسیدن برق به رله دوبل، این صدا به گوش نرسید، میتوان با اطمینان گفت که قطعه خراب شده است.
در صورت علاقهمندی، مطلب بهترین ماشین ها برای کار در اسنپ و مسافرکشی کدامند؟ را از دست ندهید.
3. تست اهمی
در این روش، با استفاده از یک اهممتر، ولتاژ موجود در پایههای ۷ تا ۱۲ و همچنین ۳ تا ۱۰ اندازهگیری و چک میشود. اگر رله دوبل معیوب باشد، اهممتر در تمام این پایهها اعداد یکسان و ثابتی را نشان نخواهد داد.
در این مقاله بهترین برند شمع خودرو در ایران اطلاعات مفیدی آمده است.
4. بررسی ظاهری قطعه
در این روش، قطعه را از نظر شکل و ظاهر بیرونی بازبینی میکنند. اگر روی قطعه نشانههایی از سولفاته شدن دیده شود، این مسئله نشان میدهد که قطعه خراب شده است.
برق رله دوبل از کجا تامین میشود؟
برق مورد نیاز رله دوبل از باتری ماشین تأمین میشود. این برق قبل از رسیدن به رله، از یک فیوز اصلی که داخل جعبه فیوز موتور قرار دارد، عبور میکند. وقتی سوئیچ را میچرخانید و کامپیوتر خودرو (ECU) اجازه میدهد، این رله روشن میشود. پس از روشن شدن، برق را به قطعات مهمی مانند پمپ بنزین، انژکتورها، کویلها و بعضی از سنسورها میفرستد. البته بسته به مدل خودروتان، این قطعات ممکن است کمی متفاوت باشند.
اگر این رله دوبل برق دریافت نکند یا بسوزد، معمولاً وقتی استارت میزنید موتور میچرخد اما روشن نمیشود. همچنین ممکن است ماشین در حین رانندگی ناگهان خاموش شود. برای پیدا کردن مشکل، اول باید فیوزهای مربوطه را چک کنید و اگر سالم بودند، خود رله را بررسی کنید. جای دقیق این فیوز و رله در دفترچه راهنمای خودرو یا روی برچسب درب جعبه فیوز نوشته شده است.
سخن پایانی
با توجه به این توضیحات، حالا میتوانید بفهمید که این قطعه چه کار مهمی در ماشین انجام میدهد. آشکارترین نشانه خرابی آن، این است که بعد از چرخاندن سوئیچ، ماشین روشن نمیشود. اگر با چنین مشکلی روبرو شدید، میتوانید با وصل کردن برق مستقیم به پایههای شماره ۱، ۴، ۵ و ۱۳، ماشین را روشن کنید و تا نزدیکترین تعمیرگاه برانید.
