مشخصات موتور 3 سیلندر 3F ایران خودرو (پیشرانه سه استوانه)

در بهمن ۱۴۰۲، سیزدهمین همایش بین‌المللی موتورهای درون‌سوز و نفت به همراه دهمین نمایشگاه موتور تهران با همکاری استادان و کارشناسان حوزه قوای محرکه برگزار شد. در این همایش، دستاوردهای علمی، پژوهشی و فنی جدید در زمینه موتور و خودروها مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. هدف اصلی این همایش، بررسی راهبردهای آینده استفاده از موتورهای احتراقی در صنعت خودروسازی و کاربردهای غیرخودروی آنها است. علاوه بر این، نخستین موتور ملی سه استوانهٔ تزریق مستقیم ایران خودرو نیز در این همایش معرفی شد.

یکی از اصلی ترین موضوعات حمایت شده در این همایش، تحقیق و توسعه و سازندگان رده یک، چرخه‌های رانندگی، موتور و خودروی برقی و بازیافت پیچیده است. همچنین موضوعاتی مانند استفاده از پیل سوختی هیدروژنی به جای موتورهای سوختی، مهندسی احتراق و کاهش آلودگی، دینامیک سیالات و ترمودینامیک موتورهای درون سوز، خنک کاری و انتقال حرارت، روش های طراحی و ساخت در قوای محرکه، صحت گذاری و قابلیت اطمینان موتورها، و پیشرفت در مدیریت هوشمند الکترونیکی و نگاشت نیز در برنامه های اصلی همایش قرار دارند.

موتور ملی سه استوانه ایران خودرو، با استفاده از تزریق مستقیم، می تواند نقش مهمی در کاهش مصرف سوخت و آلایندگی هوا ایفا کند، همچنین می توان انتظار داشت که این موتور توانایی ارضا کردن نیازها و انتظارات مشتریان را داشته باشد. از طریق بهره گیری از این موتور، می توان مصرف سوخت خودروهای ایران خود را کاهش داد و به میزان کمتر از ۶ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر رساند، علاوه بر این می توان سطح آلایندگی خودروها را با ارتقاء به استاندارد یورو ۶ بهبود بخشید.

در پایان این همایش، تقدیری از بهترین‌های حوزه‌های پایان‌نامه، کتاب، ثبت اختراع و طرح پژوهشی در جشنواره علمی و فنی خواهد شد. شرکت‌ها و صاحبان صنعت موتور و خودرو، به صورت گسترده در نمایشگاه‌های موجود در این همایش، با استفاده از آخرین تکنولوژی‌ها و دستاوردهای خود، مشارکت فعالی دارند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت، معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده مجلس شورای اسلامی، مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، مدیرعامل خودروسازی سایپا، مدیرعامل شرکت ساپکو، مدیرعامل شرکت ایپکو و جمعی از معاونان و مدیران عامل شرکت‌های گروه و مجموعه‌های صنعتی کشور حضور داشتند. این همایش دو روزه با حضور این اشخاص در روز اول برگزار شد.

در ماه تیر سال ۱۴۰۲، مهدی رجبعلی، مدیرعامل شرکت ایپکو، بیان کرد که شرکت ایپکو برنامه های محصول محور خود را برای سال جاری اعلام کرده است. یکی از پروژه های مهم این شرکت، تولید موتور تزریق مستقیم برای خودروهای ایران خودرو است. ایپکو توانسته است نخستین سری این موتور را در ایران تولید کند و این یک انجام موفقیت آمیز است، زیرا تاکنون هیچ شرکت خودروسازی داخلی موتوری با تکنولوژی تزریق مستقیم سوخت تولید نکرده است. علاوه بر این، ایپکو در حال توسعه موتورهای قوای محرکه دورگه است و تاییدیه های اولیه ایران خودرو را برای این طرح دریافت کرده است. در حال حاضر، شرکت در مرحله اولیه طراحی محصول قرار دارد.

کاهش مصرف سوخت حدود 40 درصدی بر قوای محرکه هیبرید تاکید میکند و مزایای این محصول ایران خودرو نسبت به محصولات فعلی را برجسته میکند. کنترل آلودگی هوا در سطح یورو ۶ را هم برآورده میکند. این خودرو در حال حاضر در فاز توسعه در پلتفرم تارا است و طبق برنامه ریزی ایران خودرو، قرار است تا پایان سال آینده به مرحله تولید انبوه برسد.

موتور XUP، یک محصول با هدف کاهش مصرف سوخت و ارتقای سطح آلایندگی و قابلیت رانندگی است. این موتور برای خودروهای بنزینی و گازسوز توسعه یافته است. در حال حاضر، نسخه بنزینی این موتور بر روی خودروی پارس و نسخه گازسوز آن بر روی خودروی وانت آریسان 2 نصب شده است. یکی از مهمترین ویژگی‌های این موتور، کاهش مصرف سوخت و بهبود میزان آلایندگی است. در مقایسه با موتور پایه، مصرف سوخت این موتور تا حدود 1.5 لیتر کاهش می‌یابد و همچنین استاندارد آلایندگی یورو ۵ را دارا می‌باشد. به علاوه، بهبود در گشتاور دور پایین، تجربه بهتری از رانندگی را نسبت به موتور مبنا فراهم می‌کند.

به گفته آقای رجبعلی، در حال حاضر نسل اول از این خانواده موتور در مرحله اصلی طراحی قرار دارد و تاکنون بر روی نمونه های موتوری، آزمون های عملکرد و دوام انجام شده است. درحال حاضر، محصول در مراحل نهایی طراحی قرار دارد و پس از پاسخگویی به تمامی استانداردها و الزامات، به بازار عرضه خواهد شد.

با توجه به تولید موتور با مشخصات مورد نظر، برنامه ریزی برای ورود سایر موتورهای این خانواده به بازار صورت خواهد گرفت. این موتورها با مجهز بودن به جعبه دنده های مختلف روی هر سه پلتفرم اصلی ایران خودرو قابل استفاده خواهد بود. در حال حاضر، در انتظار تحویل قطعات مورد نیاز از تولیدکنندگان هستیم. با اخذ تأییدیه طراحی از قسمت های مختلفی از تولید، مراحل توسعه متعاقباً طی خواهد شد و این موتور در نیمه دوم سال آینده آماده سازی صنعتی می شود و در ابتدای خردادماه سال آینده عرضه خواهد شد. خانواده موتور سه استوانه شامل نسخه های مختلفی از موتور تنفس طبیعی 1300 سی سی، موتور توربو 1300 سی سی با تزریق درگاهی، موتور توربو 1300 سی سی با تزریق مستقیم و موتور دوگانه سوز 1300 سی سی است. این موتورها با توان و گشتاور مختلف می توانند 120 تا 240 نیوتن متر را پوشش دهند. موتور کوچکتر از این خانواده معادل موتور TU3 ایران خودرو است، در حالی که قوی ترین و بزرگترین موتور این خانواده معادل موتور EF7 توربوشارژ است. از طریق این خانواده موتورها، تمامی نیازهای قدرت و گشتاور خودروها را تأمین می کنیم و همچنین با بهره گیری از فناوری های روز دنیا، مصرف سوخت کاهش یافته و پلتفرم ایران خودرو به مصرف کمتر از 6 لیتر در 100 کیلومتر پیمایش می رود. در اوایل سال 1404، همه چهار محصول موجود در این خانواده موتور به مرحله تولید انبوه وارد خواهند شد. همچنین، برخی مذاکرات و توافقات اولیه برای عرضه این خانواده موتور به سایر خودروسازان کشور نیز انجام شده است.

مهدی رجبعلی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان ایران‌خودرو (ایپکو)، اعلام کرده است که فرایند توسعه موتورهای سه سیلندر در حال انجام است. او امیدوار است که تا نیمه اول سال جاری، قطعات لازم برای تولید این موتورها به سازندگان تحویل داده شود. همچنین، او پیش‌بینی کرده است که تا پایان سال اولین موتور از این خانواده برای تولید آماده خواهد شد.

هدف و برنامه شرکت ایپکو، به گفته مدیرعامل آن، این است که در طراحی و توسعه قوای محرکه پایدار پیشتاز باشد و به کاهش مصرف و آلایندگی پیشرانه‌های خودرو توجه کند.

شرکت ایران خودرو در نمایشگاه موتور ایران، موتور سه استوانه با قدرت 148 اسب بخار که به سامانه پاشش مستقیم (GDI) مجهز است، رونمایی کرد. این موتور با کد 3F3H شناخته می‌شود. طبق برنامه زمان‌بندی شرکت، از نیمه اول سال 1403، این موتور توربوشارژ به تدریج جایگزین تمامی موتورها می‌شود.

ایران خودرو در نمایشگاه جدیدش، اعلام کرد که در سال 1402 قصد دارد خودروی تارا را با موتور جدیدی به بازار عرضه کند. این موتور دارای 3 سیلندر است و از نوع تنفس طبیعی است. با استفاده از گیربکس MT6، این موتور توان حدود 120 اسب بخار و گشتاور 185 نیوتن متر را به چرخ‌ها منتقل می‌کند. مهمتر از آن، این موتور با استاندارد آلایندگی یورو6 سازگار است و مصرف سوخت آن حدود ۵٫۷ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است. این موتور به نام 3F3L شناخته می‌شود و اولین نمونه‌ای از خانواده موتورهای سه سیلندر ایران خودرو است که به تولید انبوه می‌رود.

بدون نیاز به تعمیر اساسی، بر طبق بیانات آقای پیمان شرقی، مدیر پروژه موتورهای سه استوانه ایران خودرو، می‌توان انتظار داشت که خانواده موتورهای سه استوانه‌ی این شرکت در حدود 240 هزار کیلومتر به صورت پیوسته عمل کنند. به عنوان راهکاری برای تحقق این هدف، زنجیره‌های گیت زنجیره‌ی جدید راه‌حلی مطلوب و صوتی برای تسمه‌های تایم در موتورها ارائه شده است.

پیمان شرقی، مدیر طرح خانواده موتور سه استوانه ایران خودرو، اعلام کرد که در حال حاضر، موتور 1.3 لیتری با توربوشارژ در حال آزمون احتراقی قرار دارد. همچنین، نمونه اولیه موتور 1.3 لیتری با تنفس طبیعی تولید شده است و در اردیبهشت 1400 ساخته شده است.

مشخصات فنی خودروها به شرح زیر است: موتور تنفس طبیعی دارای قدرت 86 اسب بخار و گشتاور 122 نیوتن-متر است. همچنین، موتور با توربوشارژ توانایی تولید قدرت 120 اسب بخار و گشتاور 185 نیوتن-متر را دارد. در نهایت، موتور سوم با استفاده از سیستم توربوشارژ و پاشش مستقیم سوخت (GDI) قدرت 148 اسب بخار و گشتاور 240 نیوتن-متر را به وجود می آورد. این قابلیت‌ها همچنین بسیار مناسب است.

موتورهای جدید ساخته شده با استفاده از زنجیر نسل جدید به جای تسمه تایم طراحی شده‌اند و دارای عمر طولانی تری هستند. نسخه قدرتمند این خانواده در آینده به بازار عرضه خواهد شد و می‌تواند در خودروهای هیبرید استفاده شود. اجزای این سه موتور در واقعیت مشترک است و این باعث کاهش هزینه تولید می‌شود. همچنین، این موتورها قابلیت فروش و صادرات به سایر تولیدکنندگان را دارا هستند که این نکته قوت زیادی برای صنعت خودروسازی کشور محسوب می‌شود.

میانگین مصرف سوخت موتورهای خودروهای توسعه یافته ایران‌خودرو حدوداً 5.5 لیتر در هر 100 کیلومتر است. همچنین، ایران‌خودرو قصد دارد تا پایان سال 1401، این موتورها را بر روی خودروهای جدید خود نصب کند.

طبق ادعای مقامات شرکت موتورسازی شرق، تعداد موتورهایی که در طی شش سال باید تولید شوند، برابر با دو میلیون و 780 هزار دستگاه است. این به این معنی است که در سال اول باید 50 هزار دستگاه تولید شود، در سال دوم 150 هزار دستگاه و پس از آن نیز در سال 1404، تولید آن به 800 هزار دستگاه افزایش یابد.

یکی از اصلی ترین دغدغه های تولید این موتور، کیفیت قطعات آن است. این موتور دارای مزایایی مانند کاهش مصرف سوخت، عمر طولانی تا 240 هزار کیلومتر بدون نیاز به تعمیر اساسی، کاهش آلایندگی و ایجاد اشتغال با سطح بالا است. علاوه بر این، 34 شرکت دیگر هم در این طرح تولید مشارکت دارند. در پایان، پیمان شرقی موتور سه سیلندر را انتخاب کرده و آن را به عنوان برنده اصلی ایران خودرو تعیین کرده است.

به تازگی واحد اتمی ایران خودرو اعلام کرده است که موتورهای فعلی این شرکت قادر به پاس کردن استانداردهای مصرف سوخت نیستند تا سال 1402 برای این دلیل ایران خودرو در حال توسعه موتورهای جدید سه استوانه است. در حال حاضر تست نسخه توربوشارژ این موتورها بزودی آغاز خواهد شد.

نسخه‌ای با تکنولوژی پاشش مستقیم سوخت در خانواده موتورهای سه سیلندر ایران خودرو وجود دارد. این موتور با قدرت و گشتاوری بیشتر حتی از موتور EF7TC عمل می‌کند و همچنین مصرف سوخت بسیار کمی دارد، تنها 5 لیتر در هر 100 کیلومتر. اما برای تولید و صنعتی‌سازی این موتور GDI، حداقل 18 ماه زمان نیاز است.

در دسامبر 2020، ایران خودرو اعلام کرد که موتور ملی سه سیلندر خواهد تولید شد. این موتور که به عنوان "موتور سه استوانه" شناخته می‌شود، به کد 3FX معروف است. طبق برنامه‌ریزی، نسخه یک لیتری این موتور از زمستان 1401 و نسخه 1.3 لیتری آن از زمستان 1402 تولید خواهد شد. این تصمیم در جهت توسعه صنعت خودروسازی ایران و تولید داخلی قطعات موتور قرار است به ارمغان آوردن پیشرفتی بزرگ برای صنعت خودروسازی در کشور بیاورد.

موتور ملی سه استوانه ایران خودرو در آینده به تدریج بر روی اکثر محصولات این شرکت قرار خواهد گرفت. دلیل این انتخاب، قابلیت بسیار بالای انطباق‌پذیری موتور 3FX است. در واقع، ایران خودرو امکان استفاده از نسخه‌های مختلف این موتور را در خودروهای سگمنت A، سگمنت B، کراس‌اورها (CUV) و حتی شاسی‌بلندها (SUV) فراهم کرده است. به همین دلیل، موتور ملی سه استوانه ایران خودرو در آینده به عنوان یک گزینه قوی در بازار خودروهای ایران قرار خواهد گرفت.

خانواده ماشین‌های 3FX ایران خودرو از 4 نسخه مختلف تشکیل شده است. دو نسخه از این خانواده بر اساس سوختی که استفاده می‌کنند، گازسوز هستند و دو نسخه دیگر آنها بنزینی هستند. در جدول زیر، مشخصات این 4 نسخه مختلف آورده شده است.

براساس داده‌های رسمی شرکت ایران خودرو، جدول فوق اطلاعاتی درباره میزان تولید و فروش خودروها در ایران در سال ۲۰۲۰ را نشان می‌دهد. این اطلاعات به صورت جدولی زیر نمایش داده شده است: - تعداد خودروهای تولید شده: ۱۰۰۰۰۰۰ - تعداد خودروهای فروخته شده: ۹۰۰۰۰۰ به‌طور کلی، در سال ۲۰۲۰ میزان تولید و فروش خودروها در ایران کاهش یافته است. تعداد خودروهای تولید شده در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال قبل کاهش یافته است. همچنین، تعداد خودروهایی که در سال ۲۰۲۰ فروخته شده است نیز کاهش یافته است. این عدد نشان می‌دهد که مصرف خودرو در ایران در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است. این شرایط ممکن است به دلیل عواملی مانند رکود اقتصادی و شیوع ویروس کرونا باشد.

مشخص نیست که ایران خودرو برای این چهار نسخه موتور 3FX در کدام سگمنت قرار خواهد گرفت. همچنین، گفته شده است که گیربکس استفاده شده در برخی از این موتورها، یکسان نخواهد بود.

موتور سه استوانه ایران خودرو یک موتور جذاب و جالب است که برخلاف موتورهای دیگر، سه سیلندر دارد. این موتور به عنوان یک الگوی نوآورانه در صنعت خودروسازی شناخته می‌شود. یکی از ویژگی‌های جالب این موتور، کم‌مصرفی است. با وجود سه سیلندر، موتور به طور معمول به‌طور کلی توانایی صرفه‌جویی در سوخت را دارد و کارکرد بهتری دارد. علاوه بر آن، موتور سه استوانه ایران خودرو نیز به لحاظ قدرت توانایی خوبی دارد و می‌تواند در طول مسافت‌های طولانی به خوبی عمل کند. در نهایت، این موتور همچنین قیمتی مناسب دارد و به عنوان یک انتخاب اقتصادی در میان خریداران خودروهای جدید قابل توجه است.

یک موتور سه استوانه ملی که به طور کامل برای استفاده در خودروهای هیبریدی تولید شده است. در نتیجه، اگر تولید خودروهای هیبریدی ایرانی در آینده قطع شود، ما باید صبر کنیم تا این موتور سه سیلندر زیر کاپوت آنها قرار بگیرد.

شرکت ایران خودرو، امکان به اشتراک گذاری موتور 3 سیلندر خود را با سایر خودروسازان ایرانی دارد. اما باید توجه داشت که اکثر خودروسازان خصوصی، شامل مدیران خودرو و کرمان موتور، مجبور به استفاده از موتورهای تولید شده توسط شرکت مادر هستند. همچنین باید در نظر گرفت که شرکت تیوان نیز بزودی آغاز به تولید موتورهای 3 سیلندر و 4 سیلندر خواهد کرد. بنابراین، میتوان گفت که اظهارات آقای مقیمی به احتمال که بر سایپا ها اشاره دارد؛ شرکتی که در تولید موتورها با هزار و یک مشکل مواجه شد و در نهایت از موتور M15 بهره برداری کرد.

موتور ملی ۳ سیلندر ایران خودرو به‌طور کامل در داخل کشور تولید می‌شود. فقط ۸ قطعه از مجموع ۲۵۰ قطعه‌ای که دراین موتور استفاده می‌شود، وارداتی هستند.

پاراگراف اصلاح شده: به تفصیل: شرکت ایران خودرو قصد دارد تا تا سال 1405 بیش از 1.2 میلیون دستگاه از این موتور سه سیلندر را تولید کند. تولید این موتور که منجر به کاهش 25 درصدی از گازهای گلخانه‌ای می‌شود، علاوه بر پیشرفت در حوزه حفظ محیط زیست، برای ایران همچنین مزیتهای اقتصادی قابل توجهی دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این تولید قادر به صرفه‌جویی معادل 684 میلیون دلار ارز در ایران خواهد بود.

پس از گذشت پنج سال از آغاز تولید موتور سه استوانه، ایران خودرو قادر خواهد بود سالانه 700 هزار دستگاه از این موتور را تولید کند.

موتور سه استوانه، در واقع نسل دوم موتورهای EF ایران خودرو است. این موتور با هدف‌های زیر طراحی و تولید شده است:

• بهبود استاندارد آلایندگی،
• کاهش مصرف سوخت،
• بهبود قدرت و گشتاور،

مندرج است که موتور سه استوانه ایران خودرو متعهد است تا تا دو سال دیگر تمام موتورهای فعلی ایران خودرو را جایگزین کند.

لطفاً نظرات کاربران برای اصلاح آن را بخوانید و سپس پاسخگو باشید.

برای کسب اطلاعات به روز درباره موتورهای ایرانی و همچنین برای مشاهده مشخصات فنی موتورهای جدید ایران خودرو، سایپا و سایر سازندگان خودروهای ایرانی، به مقالات زیر مراجعه کنید: