پیش‌ بینی قیمت خودرو (مهر 1402)

بعد از گذشت تقریباً یک سال و نیم از تصویب دوباره قانون واردات خودرو، امید بازار خودروی کشور برای بازگشت خودروهای با کیفیت خارجی روز به روز کمتر می شود. تا به حال تنها تعداد اندکی خودرو "وارداتی" به بازار عرضه شده است. در این مطلب، به بررسی می پردازیم که آیا این "خبر درمانی" بوده و یا تصمیم درستی بوده که به طرز نادرستی اجرا شده و یا واقعاً واردات آزاد خواهد شد.

قبل از صحبت کردن درباره اتفاقاتی که در ایران رخ می‌دهد، می‌بایست بررسی کنیم که بازار آزاد خودرو چه معنایی دارد:

1. ورود خودروها به بازار باید با توجه به تقاضا و میزان تولید آزاد انجام شود.
2. باید خودروهایی وارد کشور شوند که با ذائقه مردم ایران همخوانی داشته باشند.
3. برای توزیع خودروهای جدید و ایجاد شبکه خدمات مسئولانه باید زمینه‌های لازم فراهم شود.

قیمت گذاری خودرو در بیشتر کشورهای جهان با توجه به قیمت رقبا و استانداردهای ساخت تعیین می شود. اما در ایران، قیمت خودروها تحت کنترل شورای رقابت و سایر نهادهای نظارتی است. این موضوع باعث ایجاد زیان بزرگی برای صنعت خودروسازی ایران می شود. ممکن است این سوال به ذهن بیاید که چرا خودروسازان ایران هرگز به حقوق مصرف کنندگان توجه نکرده اند و در صورت فراهم شدن فرصت، قیمت خودروهای تولیدی بسیار بالا خواهد بود! بدون شک، خودروسازان ایران تاکنون توجه کافی به حقوق مصرف کنندگان نداشته اند. با این حال، اگر بازار خودرو "آزاد" باشد و واردات مجاز شود، رقابت می تواند این مسئله را مهار کند. به نظر می رسد اگر مسئولین نگران حفظ صنعت خودروسازی در ایران هستند، باید به دنبال راهکارهای همکاری با برندهای معتبر جهانی باشند. به عنوان مثال، شرکت ماروتی در هند توانست با همکاری سوزوکی، خودروهایی را برای بازار هند تولید کند و به شرایط "بهینه" برسد.

در حال حاضر، خودروهای چینی در ایران نیز موجود هستند و می‌توان به چانگان به عنوان یک نمونه اشاره کرد. اما، به رغم کیفیت بهتری که این خودروها دارند نسبت به خودروهای داخلی، تاثیر بزرگی در بازار ایران نخواهند داشت. مردم ایران به خودروهای چینی اعتماد کافی ندارند و از کمبود گزینه‌هایی که از سوی چین برای ما ارائه می‌شود ناراضی هستند. به نوعی می‌توان گفت که با هزینه‌ها و استانداردهای روزافزون در صنعت خودروسازی، چین می‌تواند آینده روشنی داشته باشد. ولی منتظر بودن تا تمامی افراد به این نتیجه برسند، که به طور مجبورانه نیستند خودرو‌های چینی را خریداری کنند، تقریبا غیرمنطقی است. با در نظر گرفتن ورود خودروهای با کیفیت چینی و کره‌ای به بازار ایران، با گذر زمان، مصرف‌کنندگان به این نتیجه خواهند رسید که خودروهای چینی می‌توانند دوامی مانند خودروهای کره‌ای داشته باشند.

واردات خودرو از طریق واسطه ممکن است برای مدت کوتاهی به نیاز بازار پاسخ دهد. اما باید توجه داشت که قیمت گذاری، عرضه تیپ و مدل، و شرایط فروش برای یک بازار موضوعی بسیار حساس است. شرکت‌های بزرگ خودروسازی درک بازار و تنظیم تیپ، مدل و قیمت را به عهده دارند. این مساله آنقدر حساس است که شرکت‌های آلمانی مانند مرسدس بنز و بی ام و آماده تولید نسخه‌های طولانی تر از خودروهای سدان کلاس E و سری 5 برای بازار چین شده‌اند. این امر باعث نابسامانی بازار می‌شود که یک مدل خاص از یک خودروساز مانند تویوتا کرولا در بازار عرضه شود و خبری از پرایوس، یاریس، کمری و لندکروزر نباشد. خودروسازی به تنهایی تنها تولید خودرو نیست، بلکه تنظیم و درک بازار و عرضه طیف گسترده‌ای از محصولات برای رقابت با مدل‌های دیگر خودروسازان همان اندازه مهم است.

واردات خودروهای دست دوم هنوز انجام نشده است و واردات خودروهای صفر کیلومتر با سرعت کمی در حال اجرا است. اما تصویب این دو قانون باعث کاهش قیمت پژو 207 از ۷۰۰ میلیون تومان به ۶۰۰ میلیون تومان شده است. اما آیا این تاثیر کاهش قیمت برای مدت کوتاه و مقطعی خواهد بود؟ باید گفت که بله، تاثیر مقطعی این خبر وجود دارد، اما در عین حال، عوامل دیگری هم در تاثیر گذاری بر بازار مطرح شده است. در ایران، عادتی ناپسند به نام "تقاضای کاذب" در بسیاری از بازارها وجود دارد. این امر درست بعد از افزایش قیمت یک کالا به دلیل ترس از عدم موجودی در بازار به وجود می آید. در ماه اسفند سال ۱۴۰۱، این امر به اوج خود رسید و در کنار افزایش قیمت خودروها در بازار شب عید، حجم بالایی از تقاضا برای خودروها باعث افزایش شگفت انگیز قیمت آنها شد.

با تزریق اخبار مثبت به بازار و توقف رشد دلار، خریداران تردید کننده متوقف شدند و تقاضا به طرز بی سابقه ای در ایران کاهش یافت. در این میان، شرکت‌های خودروسازی فرصتی را پیدا کردند تا تعادل بین عرضه و تقاضا را بهبود دهند و این مهم به انتشار خبرهای فروش فوری خودروهایی مانند پارس از سوی ایران خودرو منجر شد. در این حالت، خودروی پارس با قیمت تمام شده تا 180 میلیون تومان عرضه شد. اگر نظارت صحیحی بر شرکت‌های خودروسازی صورت گیرد و به طمع غیرقابل تحمل آنها در مورد قیمت‌گذاری جلوگیری شود، می‌توان انتظار داشت که عرضه خودروهای داخلی در بازار به طور "مناسب‌تری" نیز ادامه یابد. این اتفاق به تسکین نشاط بازار و آرامش قیمت‌ها منجر شده است.